Dla nauczyciela
Autor: Joanna Oparek
Przedmiot: Język polski
Temat: Kronika jako gatunek średniowiecznej historiografii
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
bierze udział w dyskusji na temat wartości średniowiecznych kronik;
omawia środki literackie realizujące konkretne funkcje, istotne dla dydaktycznej wymowy kroniki;
omawia treść, strukturę i styl wybranych kronik.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
podająca.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed zajęciami:
Nauczyciel prosi uczniów o podanie przykładów polskich kronik średniowiecznych i uzupełnia ich wypowiedzi.
Nauczyciel może przybliżyć uczniom postaci autorów najbardziej znanych kronik.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Na czym polega wartość średniowiecznych kronik? Czy można traktować je jako wiarygodne źródła historyczne? Jakie cele stawiali sobie ich autorzy?
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy.
Nauczyciel wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi wybraną osobę o wypowiedź na temat: Kroniki jako wyraz światopoglądu autora i jego misji kształtowania ważnych dla wspólnoty wzorców oraz poczucia tożsamości narodowej.
Uczniowie zapoznają się z mapą myśli ukazującą cechy gatunkowe kronik.
Nauczyciel wraz z uczniami omawia treść, strukturę, rodzaje narracji i styl kronik.
Nauczyciel na podstawie wybranych fragmentów omawia funkcje literackich środków wyrazu w kronikach – prosi uczniów o zapisanie na tablicy przykładów środków literackich realizujących konkretne funkcje, istotne dla dydaktycznej wymowy kroniki.
Uczniowie wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Uczniowie zapoznają się z treścią audiobooka i wykonują polecenie 3. Wybrana osoba prezentuje odpowiedź, a nauczyciel komentuje.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują ćwiczenia 1‑8. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Ćwiczenia 4 i 5 mogą przybrać formę dyskusji.
Ćwiczenie 8 może zostać wykonane w podziale na grupy. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Faza podsumowująca:
Uczniowie podsumowują, omawiają cechy gatunkowe kronik, treść, strukturę i styl. W czasie dyskusji podsumowującej określają, na czym polega wartość kronik średniowiecznych.
Praca domowa:
Odwołując się do podanych fragmentów kroniki Galla Anonima, napisz wypracowanie na temat: Dydaktyzm kroniki średniowiecznej.
Materiały pomocnicze:
Tomasz Jasiński, O pochodzeniu Galla Anonima, Kraków 2008.
Edward Skibiński, Przemiany władzy. Narracyjna koncepcja Anonima tzw. Galla i jej podstawy, Poznań 2009.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.