Autor: Katarzyna Maćkowska

Przedmiot: Filozofia

Temat: Etyka Arystotelesa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
VIII. Filozofia Arystotelesa jako próba pogodzenia dotychczasowych opozycji filozoficznych. Uczeń:
3) próbuje odpowiedzieć na pytanie „kim jest człowiek?” oraz w jego kontekście wyjaśnia koncepcję człowieka jako jedności ciała i duszy;
4) ilustruje na wybranych przykładach koncepcję cnoty jako trwałej dyspozycji do zachowania właściwej miary;
5) omawia jedno z innych ponadczasowych osiągnięć filozofii Arystotelesa (do wyboru: klasyczna koncepcja prawdy, koncepcja eudaimonii jako celu ludzkiego życia, koncepcja przyjaźni, typologia i ocena ustrojów politycznych).
Lektura obowiązkowa
4) Arystoteles, fragmenty z następujących pism (w związku z działem VIII pkt 4 treści nauczania): Etyka nikomachejska (ks. II, 7–8, 1107 a), (w związku z działem XII treści nauczania): Poetyka (ks. IV, 1448 b – 1449 a);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pozna etykę Arystotelesa;

  • wyjaśni koncepcję złotego środka;

  • przeanalizuje, jak Arystotelesowskie rozumienie cnót ukształtowało zachodnią hierarchię wartości i czy pozostaje aktualne;

  • zintereptuje wybrane fagmenty Etyki nikomachejskiej Arystotelesa.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • rozmowa kierowana;

  • audiobook;

  • praca z multimedium.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.

  2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji. Prosi wybranego ucznia o przeczytanie pytania znajdującego się we wprowadzeniu do e‑materiału: Czym właściwie jest szczęście? i rozpoczęcie dyskusji na podstawie przeczytanego przed lekcją tekstu. Po zakończeniu dyskusji chętna/wybrana osoba przedstawia wnioski.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie wspólnie wykonują polecenie nr 1 z sekcji „Przeczytaj”: Przedstaw teorię cnót Stagiryty. W razie potrzeby nauczyciel weryfikuje odpowiedzi uczniów lub naprowadza ich na właściwe.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Prezentacja TED”. Odczytanie polecenia do multimedium: Co według Arystotelesa jest najwyższym dobrem? Czy współczesny człowiek zgodziłby się z jego poglądami? Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

  3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Audiobook”. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń nr 1 i 2. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

  4. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Czy do szczęścia wystarczają dobra duchowe? Arystoteles twierdził, że nie, późniejsi filozofowie (m.in. stoicy) uznali, że tak. A jak ty sadzisz? Uzasadnij swoje stanowisko.

Faza podsumowująca:

  1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

  2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Przygotuj w punktach rady na temat tego, jak osiągnąć szczęście we współczesnym świecie.

Materiały pomocnicze:

  • Henel Ł., Lekcja filozofii. Od Sokratesa do Heideggera..., Kraków 2009.

  • Skowroński L., Jaki sens ma „dobro” w księdze I „Etyki nikomachejskiej”?, w: „Przegląd Filozoficzny”, R. 16, nr 1/2007.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja TED” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.