Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Autorzy: Małgorzata Luc, Jacek Szmańda

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zróżnicowanie krajobrazu Polski – krajobraz przyrodniczy i kulturowy – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa III

Podstawa programowa

XIV. Zróżnicowanie krajobrazowe Polski: krajobraz wód powierzchniowych, bagienno‑łąkowy, leśny, górski ponad granicą lasu, rolniczy – wiejski, podmiejski i rezydencjalny, małomiasteczkowy, wielkich miast, przemysłowy, górniczy, komunikacyjny.

Uczeń:

1) rozpoznaje na podstawie materiałów źródłowych (map, fotografii naziemnych i lotniczych, obrazów satelitarnych) rodzaj pokrycia terenu i wyróżnia główne cechy wybranych krajobrazów w Polsce: krajobraz wód powierzchniowych (np. Wielkie Jeziora Mazurskie), leśny (np. Puszcza Białowieska), bagienno‑łąkowy (np. Biebrzański Park Narodowy), górski ponad granicą lasu (np. Karkonosze), rolniczy – wiejski (np. Roztocze), podmiejski i rezydencjalny (np. miejscowości podwarszawskie), małomiasteczkowy (np. Tykocin), wielkich miast (np. Poznań), przemysłowy (np. Dąbrowa Górnicza – obszar kombinatu metalurgicznego), górniczy (np. obszar kopalni Bełchatów), komunikacyjny (np. węzeł transportowy komunikacyjny Kraków – Balice);

2) podaje ważniejsze czynniki kształtujące wybrane krajobrazy;

3) wyróżnia główne funkcje krajobrazów;

4) dokonuje oceny wartości przyrodniczych i kulturowych oraz stanu zachowania krajobrazu (harmonijny, przekształcony, zdegradowany).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • przedstawia typologię krajobrazów,

  • omawia cechy i typy poszczególnych krajobrazów,

  • omawia sposoby powstawania poszczególnych krajobrazów,

  • rozpoznaje na fotografiach poszczególne krajobrazy i charakteryzuje je.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody nauczania: pokaz multimedialny, metody podające – wykład informacyjny, metody praktyczne – ćwiczenia praktyczne

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer z dostępem do internetu, tablica interaktywna/tablety, atlasy geograficzne

Materiały pomocnicze

Andrejczuk W., Krajobraz a turystyka: aspekt konceptualny, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2010, nr 14, s. 15–24.

Chmielewski T.J., Myga‑Piątek U., Solon J., Typologia aktualnych krajobrazów Polski, „Przegląd Geograficzny” 2015, t. 87, z. 3, s. 377–408.

Geoekologia i ochrona krajobrazu. Leksykon, E. Malinowska‑Miros i in. (red.), Uniwersytet Warszawski. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa 2004.

Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r., Dz. U. 2006, nr 14, poz. 98.

Myga‑Piątek U., Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice 2012.

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem, w tym z grafiką interaktywną.

Faza wprowadzająca

  • Wyjaśnienie uczniom pojęcia krajobrazu w ujęciu powszechnym i naukowym. Następnie dyskusja na temat cech różnicujących krajobrazy. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie sobie różnych typów krajobrazów Polski, o których uczyli się na wcześniejszych lekcjach.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Uczniowie wraz z nauczycielem analizują tabele zawarte w części „Przeczytaj”, przedstawiające obowiązującą obecnie w Polsce typologię krajobrazów. Powstała ona w odpowiedzi na Europejską Konwencję Krajobrazową ustanowioną we Florencji w 2000 roku i zawiera wszystkie typy i podtypy krajobrazów, które występują w Polsce. Wiadomości z tabeli zostają skorelowane z grafiką interaktywną, która przedstawia zdjęcia lotnicze wybranych krajobrazów na terenie całego kraju. Uczniowie rozpoznają i charakteryzują te krajobrazy, posiłkując się opisami z tabeli. Zadanie wykonują w grupach bądź indywidualnie. Sugeruje się również powrót do innych lekcji dotyczących krajobrazów Polski.

  • W celu sprawdzenia pozyskanej wiedzy uczniowie wykonują zaproponowane ćwiczenia z bloku „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca

  • W podsumowaniu lekcji nauczyciel podkreśla podział krajobrazów Polski na przyrodnicze, przyrodniczo‑kulturowe i kulturowe. To zróżnicowanie uzmysławia skalę przekształcenia krajobrazów, w tym ich degradację i dewastację.

  • Przypomnienie celów lekcji.

  • Nauczyciel ocenia pracę i aktywność uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas zróżnicowanych tematycznie lekcji z cyklu „Krajobrazy Polski” (zakres rozszerzony: XIV). Może znaleźć zastosowanie także podczas innych zajęć dotyczących krajobrazów przyrodniczych i kulturowych (zakres rozszerzony: XI. 5; XIV. 5, XIV. 6).

Sprawdź się