Dla nauczyciela
Autor: Krzysztof Kowaluk
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Nowa prawica (neokonserwatyzm) w XXI w. w Stanach Zjednoczonych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.
Uczeń:
6) porównuje założenia myśli liberalnej i konserwatywnej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
dostrzega fenomen złożoności doktryn politycznych;
charakteryzuje relacje między konserwatyzmem a liberalizmem;
analizuje historyczne uwarunkowania ideologii w kontekście Europy i USA.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
lekcja odwrócona.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja;
burza mózgów;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Zajęcia przeprowadzone metodą kształcenia wyprzedzającego. Podczas poprzedniego spotkania uczniowie otrzymują zadanie zapoznania się z przesłaniem politycznym nowej prawicy. Nauczyciel dostarcza uczniom materiały dydaktyczne (Kamil Pindel, Doktryna neokonserwatywna jako fundament współczesnego militaryzmu i imperializmu amerykańskiego), opierając się na założeniu, że uczniowie mają już wiedzę na temat podstawowych doktryn politycznych (konserwatyzm, liberalizm, socjalizm).
2. Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy. Jedna z nich otrzymuje zadanie skonstruowania listy pięciu charakterystycznych zasad konserwatyzmu, druga – pięciu charakterystycznych zasad liberalizmu. Uczniowie są poinstruowani, aby dokonując wyboru, starali się zwracać uwagę na takie kwestie, które odróżniają daną ideologię od innych. W każdej z grup odbywa się burza mózgów. Czas pracy: 5 minut.
3. Uczniowie przedstawiają swoje uzgodnienia. Następuje wspólna weryfikacja wymienionych zasad. Powstają ostateczne listy i zostają one zapisane na dwóch tablicach.
4. Nauczyciel przedstawia temat i cele zajęć.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel zadaje pytanie, które z zapisanych na obu tablicach zasad można odnaleźć w koncepcjach neokonserwatystów. Kiedy w trakcie dyskusji zostaną one ustalone, nauczyciel zwraca się do uczniów, aby podjęli próbę wyjaśnienia, skąd biorą się te punkty styczności.
2. Uczniowie zapoznają się z materiałem multimedialnym. Celem prezentacji jest naświetlenie problematycznego charakteru kategorii wolności. Aby zainspirować uczniów do przemyśleń, nauczyciel przedstawia historyczny i polityczny kontekst pojawienia się nurtu nowej prawicy. Zwraca uwagę na specyfikę Stanów Zjednoczonych (państwo powstałe w epoce oświecenia i od początku afirmujące wartości tamtej epoki), przemiany obyczajowe zapoczątkowane w latach 60. oraz ich skutki, a także uwarunkowania geopolityczne (zwycięstwo USA w zimnej wojnie, globalizacja, zamachy terrorystyczne).
3. Rozpoczyna się dyskusja na temat: czy wolność jednostki oraz spójność społeczna są wartościami zbieżnymi czy popadającymi ze sobą w konflikt? Dyskusja powinna być prowadzona w taki sposób, aby można było zaprezentować stanowisko nowej prawicy w tej sprawie.
4. Uczniowie mają odpowiedzieć na pytanie: czy postulowany przez neokonserwatystów „eksport demokracji” jest wyrazem postawy konserwatywnej czy liberalnej?
5. Uczniowie mają rozważyć korzyści i zagrożenia płynące z polityki upowszechniania demokracji na świecie. Po dyskusji w tej sprawie zostają spisane na tablicy w punktach podstawowe argumenty „za” oraz „przeciw”.
Faza podsumowująca
1. Rozpoczyna się krótka dyskusja na temat: czy stanowisko neokonserwatystów jest przekonujące? Ważne jest, aby w jej trakcie zostały wyrażone różnorodne punkty widzenia oraz aby były one wsparte odpowiednio dobranymi argumentami.
2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–3.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenia 4–8.
Materiały pomocnicze:
Neokonserwatyzm, opr. Irwin Stelzer, Warszawa 2007.
Kamil Pindel, Doktryna neokonserwatywna jako fundament współczesnego militaryzmu i imperializmu amerykańskiego, Akademia Politologiczna, materiał z konferencji Polityka a wojna, Koło Nauk Politycznych UJ/Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2012.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Prezentacja multimedialna może zostać wykorzystana przez uczniów indywidualnie lub podczas zajęć w charakterze podsumowania.