Dla nauczyciela
Autor: Stanisław Mrozowicz
Przedmiot: Historia
Temat: System obronny: drużyna i grody
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje słowiańską drużynę i jej zadania;
wyjaśnia znaczenie drużyny oraz systemu grodów dla funkcjonowania Słowian i państwa pierwszych Piastów;
przedstawia ciekawostki językowe związane z tym zagadnieniem – np. pierwotne znaczenie słowa „drugi”.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „System obronny: drużyna i grody”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Nauczyciel poleca uczniom przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla uczniom temat, cel zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie” oraz wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Uczniowie zapoznają się z pierwszym filmem, a następnie indywidualnie wykonują polecenie nr 2: „Wyjaśnij, jaką rolę pełniła drużyna książęca w organizacji oraz rozwoju politycznym i terytorialnym państwa polskiego”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli. Nauczyciel prosi uczniów o zgłaszanie swoich propozycji do mapy (jedna osoba notuje propozycje na tablicy), uczniowie wspólnie tworzą jej ostateczną wersję.
Nauczyciel poleca, aby uczniowie utworzyli 4‑osobowe grupy, w których na podstawie drugiego z filmów wykonają polecenie nr 4: „Scharakteryzuj system organizacyjny grodów piastowskich”. Po odtworzeniu filmu uczniowie pracują w zespołach, następnie przedstawiciel wybranej grupy prezentuje propozycję odpowiedzi. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do nie, nauczyciel może dopowiadać istotne informacje w razie potrzeby.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 1,2 i 4 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Nauczyciel wyświetla kolejne ćwiczenia nr 3 i 6, które uczniowie wykonują w parach. Po każdym zakończonym zadaniu wybrana dwójka uczniowska prezentuje swoje rozwiązanie.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się” oraz i poleceń dołączonych do filmów.
Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów, w tym osób prezentujących swoje prace na początku zajęć.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Górewicz I. , O wojownikach Słowian. Drużyny i bitwy na lądzie i morzu, Poznań 2019.
Nowakowski A., Uzbrojenie średniowieczne w Polsce, Toruń 1991.
Obronność polskiej granicy zachodniej w dobie pierwszych Piastów, red. L. Leciejewicz, Wrocław‑Warszawa‑Kraków‑Gdańsk‑Łódź 1984.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film edukacyjny”, aby przygotować się do późniejszej pracy.