Autor: Stanisław Mrozowicz

Przedmiot: Historia

Temat: System obronny: drużyna i grody

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje słowiańską drużynę i jej zadania;

• wyjaśnia znaczenie drużyny oraz systemu grodów dla funkcjonowania Słowian i państwa pierwszych Piastów;

• przedstawia ciekawostki językowe związane z tym zagadnieniem – np. pierwotne znaczenie słowa „drugi”.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „System obronny: drużyna i grody”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat, cel zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie” oraz wspólnie z nimi ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Uczniowie zapoznają się z pierwszym filmem, a następnie indywidualnie wykonują polecenie nr 2: „Wyjaśnij, jaką rolę pełniła drużyna książęca w organizacji oraz rozwoju politycznym i terytorialnym państwa polskiego”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli. Nauczyciel prosi uczniów o zgłaszanie swoich propozycji do mapy (jedna osoba notuje propozycje na tablicy), uczniowie wspólnie tworzą jej ostateczną wersję.

3. Nauczyciel poleca, aby uczniowie utworzyli 4‑osobowe grupy, w których na podstawie drugiego z filmów wykonają polecenie nr 4: „Scharakteryzuj system organizacyjny grodów piastowskich”. Po odtworzeniu filmu uczniowie pracują w zespołach, następnie przedstawiciel wybranej grupy prezentuje propozycję odpowiedzi. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do nie, nauczyciel może dopowiadać istotne informacje w razie potrzeby.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 1,2 i 4 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Nauczyciel wyświetla kolejne ćwiczenia nr 3 i 6, które uczniowie wykonują w parach. Po każdym zakończonym zadaniu wybrana dwójka uczniowska prezentuje swoje rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się” oraz i poleceń dołączonych do filmów.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia pracę uczniów, w tym osób prezentujących swoje prace na początku zajęć.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

Górewicz I. , O wojownikach Słowian. Drużyny i bitwy na lądzie i morzu, Poznań 2019.

Nowakowski A., Uzbrojenie średniowieczne w Polsce, Toruń 1991.

Obronność polskiej granicy zachodniej w dobie pierwszych Piastów, red. L. Leciejewicz, Wrocław‑Warszawa‑Kraków‑Gdańsk‑Łódź 1984.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film edukacyjny”, aby przygotować się do późniejszej pracy.