Autor: Anna Juwan

Temat: Przegląd systematyczny i znaczenie protistów w przyrodzie i dla człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wymienisz główne grupy protistów.

• Scharakteryzujesz przedstawicieli protistów.

• Przedstawisz przegląd systematyczny oraz znaczenie protistów dla zwierząt i człowieka.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• mapa myśli;

• grupy ekspertów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Przegląd systematyczny i znaczenie protistów w przyrodzie i dla człowieka”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 (w którym mają za zadanie wskazać prawidłowe zdanie dotyczące protistów roślinopodobnych) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wraz z uczniami formułuje cele lekcji i ustala kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Prowadzący prosi uczniów, aby zastanowili się przez chwilę i zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Mapa myśli”). Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie wykonują polecenie nr 3, w którym mają za zadanie scharakteryzować wymienione jednokomórkowe protisty pasożytnicze.

2. Grupy ekspertów. Nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe zespoły. Przydziela każdemu członkowi grupy inny zestaw zadań do opracowania, tak aby każda grupa posiadała całość materiału.
   – Czym charakteryzują się poszczególne grupy protistów?
   – Jaką funkcję pełnią protisty w jelitach termitów oraz zwierząt roślinożernych?
   – Jakie znaczenie dla ryb i innych organizmów wodnych mają jednokomórkowe protisty zwierzęce i roślinopodobne unoszące się na powierzchni wody?
   – Jakie choroby wywołują protisty?
   Uczniowie samodzielnie wykonują otrzymane zadania. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie przesiadają się i tworzą grupy ekspertów. Dyskutują nad opracowanym materiałem, wyjaśniają wątpliwości oraz zastanawiają się, jak najlepiej przekazać innym uczniom przygotowane zagadnienia.
   Nauczyciel kontroluje pracę uczniów, w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości. Uczniowie wracają do wcześniej utworzonych grup. Prezentują pozostałym materiał, który opracowali i przedyskutowali w grupie ekspertów. Dzięki tej lekcji wszyscy uczniowie mogą opanować główne treści lekcji. Uczniowie wymieniają się wiedzą zdobytą podczas pracy w grupie.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 7 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: wymyślają trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie odpowiadają na pytania sformułowane we wstępnej fazie lekcji.

2. Uczniowie indywidualnie rozwiązują krzyżówkę (ćwiczenie nr 6).

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 4, 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Mapa myśli” na innych lekcjach dotyczących protistów, m.in. „Protisty powodujące choroby”.