Dla nauczyciela
Autor: Gabriela Iwińska
Przedmiot: Chemia
Temat: Nazwy i wzory aminokwasów białkowych
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:
11) pisze wzór ogólny alfa‑aminokwasów w postaci RCH(NHIndeks dolny 22)COOH; wyjaśnia, co oznacza, że aminokwasy białkowe są alfa‑aminokwasami i należą do szeregu konfiguracyjnego L.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne
Uczeń:
omawia zasady nazewnictwa systematycznego i zwyczajowego aminokwasów białkowych;
rysuje wzory aminokwasów białkowych na podstawie nazwy.
proponuje nazwy systematyczne aminokwasów białkowych o podanym wzorze strukturalnym.
Strategie nauczania:
strategia asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;
dyskusja;
technika zdań podsumowujących;
burza mózgów;
technika gadająca ściana;
grafika interaktywna;
modelowanie.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
rzutnik multimedialny.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel odwołuje uczniów do e‑materiału i prosi o wyszukanie informacji do następujących pytań:Ile istnieje aminokwasów białkowych? Czy znacie ich skróty? Czy potrafilibyście narysować ich wzory?
Uczniowie dyskutują.Nauczyciel przedstawia uczniom cel zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu do tematu: „Nazwy i wzory aminokwasów białkowych”.
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie na forum klasy wymieniają się posiadanymi informacjami nazw i wzorów aminokwasów białkowych.
Faza realizacyjna:
Uczniowie losowo dzielą się na dwie grupy zadaniowe. Jedna grupa zajmuje się omówieniem zasad tworzenia nazewnictwa systematycznego aminokwasów, a druga – etymologii nazw zwyczajowych. Uczniowie korzystają z dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału.
Nauczyciel rozdaje arkusze papieru A3, mazaki oraz monitoruje przebieg pracy uczniów. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie z zastosowaniem techniki gadająca ściana omawiają efekty pracy poszczególnych grup. Pozostali uczniowie weryfikują poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.
Modelowanie – uczniowie pracują w parach. Nauczyciel rozdaje uczniom modele kulkowo‑pręcikowe i podaje przykładowe nazwy aminokwasów, do których uczniowie konstruują wzory modelowe. Nauczyciel wspiera uczniów i weryfikuje poprawność zbudowanych modeli.
Uczniowie przechodzą do analizy medium bazowego – grafiki interaktywnej, która przedstawia podział aminokwasów białkowych ze względu na polarność łańcucha bocznego, charakter chemiczny, możliwość biosyntezy oraz budowę łańcucha bocznego, a następnie wykonują zadania w ramach utrwalenia wiedzy.
Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.
Faza podsumowująca:
Uczniowie określają, jakie nowe pojęcia wystąpiły na lekcji.
Nauczyciel rozdaje kartki czerwone i zielone, następnie prosi o podniesienie kartek zielonych przez osoby, które nie mają żadnych wątpliwości związanych z dzisiejszym tematem lekcji, czerwonych przez osoby, które nie wszystko zrozumiały.
Prowadzący prosi, aby na kartkach czerwonych uczniowie napisali, z czym były problemy, a następnie przykleili je do kosza. Na zielonych piszą, co ich zainteresowało i również przyklejają je do walizeczki (kosz i walizeczka wiszą na tablicy).
Praca domowa:
Uczniowie wykonują zadania zawarte w zestawie ćwiczeń – nierozwiązane podczas lekcji.
Materiały pomocnicze:
podręczniki tradycyjne;
mazaki;
arkusze A4;
modele kulkowo‑pręcikowe.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Medium w sekcji „Grafika interaktywna” można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu materiału w temacie „Nazwy i wzory aminokwasów białkowych”.