Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: ,,Prawdy niewesołe”. Wizja świata w bajkach Ignacego Krasickiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
określa cechy gatunkowe bajki,
analizuje cechy świata przedstawionego w bajkach I. Krasickiego,
charakteryzuje rolę antytezy jako podstawy konstrukcji jednej z bajek,
ocenia aktualność utworów Krasickiego,
tworzy własną bajkę zgodnie z wymogami gatunku.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Na tydzień przed lekcją nauczyciel prosi uczniów, by przypomnieli sobie cechy gatunkowe bajki i napisali własny utwór tego gatunku. Zwraca przy tym uwagę, żeby uczniowie przemyśleli, jaki będzie temat ich bajki.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali cel zajęć oraz kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie tematy wybraliście dla swoich bajek? Co mogą oznaczać „prawdy niewesołe” w temacie dzisiejszej lekcji?
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Czytają oni swoje bajki, a następnie zapisują na tablicy temat swoich utworów i, jeśli się pojawił, morał. Po prezentacjach nauczyciel wspólnie z całą klasą analizuje cechy świata opisanego w uczniowskich bajkach. Krótka rozmowa na temat uniwersalnej wymowy tych utworów.
Praca z tekstem. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas czytania robi notatkę, w której powinny się znaleźć najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Wybrani lub chętni uczniowie odczytują na głos swoje zapiski.
Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium zawarte w sekcji „Audiobook”. Uczniowie odczytują polecenie: Posłuchaj wykładu o bajkach Ignacego Krasickiego. Następnie wykonaj mapę myśli, na której umieścisz określenia oddające wizje świata oraz człowieka wykreowane przez poetę. Nie powtarzaj określeń, które pojawiają się w tekście – posłuż się wyrażeniami synonimicznymi i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary, a następnie rozwiązują ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”. Po ustalonym czasie pary łączą się w czwórki i wzajemnie weryfikują swoje odpowiedzi. Nauczyciel może wyznaczyć jednego lub dwóch uczniów w klasie, który będzie grał rolę eksperta, pomagając kolegom i koleżankom w ustaleniu prawidłowych rozwiązań.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np.
– Jaki był cel oświeceniowych bajkopisarzy? Co chcieli przekazać odbiorcom?
– Jakie są cechy świata oraz ludzi opisanych w bajkach I. Krasickiego?
– Czy bajki I. Krasickiego można nazwać uniwersalnymi? Dlaczego?Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Ćwiczenie 8 w e‑materiale: zdecyduj, czy obraz świata zaprezentowany przez Ignacego Krasickiego w bajkach zdezaktualizował się, czy też opisane przez autora postawy i zachowania ludzkie korespondują ze współczesnością. Sformułuj tezę, poprzyj ją dwoma konkretnymi argumentami.
Materiały pomocnicze:
Teresa Kostkiewiczowa, Oświecenie. Słownik literatury polskiej, Gdańsk 2007.
Roman Wołoszyński, I. Krasicki. Utopia i rzeczywistość, Wrocław 1968.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.