Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Nieruchomy Poruszyciel i model świata u Arystotelesa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji. Uczeń:

• pozna Arystotelesowską koncepcję Nieruchomego Poruszyciela - dowód kosmologiczny i krytykę tego dowodu;

• sprawdzi, dlaczego Arystoteles uznał, że Wszechświat jest wieczny;

• porówna cechy Nieruchomego Poruszyciela, Platońskiego Demiurga i Boga chrześcijan.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• pytanie problemowe;

• schemat;

• prezentacja TED;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Nieruchomy Poruszyciel i model świata u Arystotelesa”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Prezentacja TED”: Krótko opisz różne koncepcje Boga głoszone w starożytności, o których mówi dr Tomasz Mazur

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Pytanie otwarte. Zalogowany na platformie nauczyciel w panelu użytkownika wybiera wcześniej zdefiniowaną grupę uczniów (klasę) lub tworzy nową, na potrzeby lekcji. Uczniowie dołączają do pracy. Przez cały czas pracy na platformie nauczyciel może kontrolować aktywność podopiecznych, weryfikować ich odpowiedzi na pytania zawarte w e‑materiale oraz udzielić uczniom informacji zwrotnej. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika pytanie z e‑materiału: Jaka była Arystotelesowska koncepcja Boga?, a następnie uczniowie udzielają indywidualnie odpowiedzi pisemnych. Nauczyciel, korzystając ze swojego panelu użytkownika, odczytuje odpowiedzi uczniów, wybrane prezentuje na forum klasy i omawia je.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki. Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną porządkującą ten etap pracy.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika multimedium w sekcji „Schemat interaktywny”. Uczniowie odczytują polecenie: Porównaj cechy Nieruchomego Poruszyciela oraz Platońskiego Boga – Demiurga i wykonują je w parach. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie wspólnie wykonują ćwiczenia nr 2 i 3 zamieszczone pod prezentacją TED:
   - dokańczają zdanie Arystoteles nazywał doskonałego Boga...
   - wskazują twierdzenie, które opisuje poglądy Arystotelesa na temat ruchu.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie prezentacji opisali stosunek Pierwszego Poruszyciela do świata: czy podobnie jak Bóg chrześcijan okazuje mu zainteresowanie, miłość i troskę.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformę nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Każdy uczeń ma dokończyć zdanie, odwołując się do wyświetlonych treści: Zaczynam się zastanawiać…

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Utwórz dyskusję porównującą dowód kosmologiczny Arystotelesa i teorię Platona o Demiurgu. Zwróć uwagę, w jakim stopniu zmieniły się na przełomie wieków. Uwzględnij krytykę Leszka Kołakowskiego.

Materiały pomocnicze:

• Gogacz M., Podstawy odmian koncepcji Boga, „Studia Philosophiae Christianae” 1991/ 27/2, s. 7–18.

• Guthrie W.K.C.,Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, tłum. A Pawelec, Kraków 1996.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Schemat interaktywny” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.