Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyrost naturalny w Polsce w wybranych okresach

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

2) analizuje strukturę demograficzną ludności Polski na podstawie danych liczbowych oraz piramidy wieku i płci.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wymienia czynniki wpływające na przyrost naturalny,

  • charakteryzuje zmiany przyrostu naturalnego w Polsce po II wojnie światowej,

  • wskazuje okresy i przyczyny występowania wyżów oraz niżów demograficznych w Polsce – w okresie od II zakończenia wojny światowej do chwili obecnej,

  • oblicza współczynniki związane z ruchem naturalnym w Polsce,

  • podaje przykłady obszarów w Polsce o wysokich i niskich wartościach współczynnika przyrostu naturalnego, objaśnia przyczyny tego zróżnicowania,

  • porównuje współczynnik przyrostu naturalnego w Polsce i w innych krajach europejskich.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, odwrócona klasa

Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Bibliografia

  • Fierla I., Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.

  • Holzer J.Z, Demografia, PWE, Warszawa 1980.

  • Jagielski A., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1977.

  • Jelonek A., Soja M., Podstawy geografii ludności, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków 2013.

  • Kosiński L., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1967.

  • Kurkus M., Przewodnik do ćwiczeń z geografii ludności, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1984.

  • Zdrojewski E.Z, Zarys geografii ludności, Przewodnik do ćwiczeń, WSP, Słupsk 1994.

Netografia

  • Dane dotyczące liczby ludności w Polsce: , [online], dostępny w internecie: https://www.populationof.net/pl/poland/ (dostęp 11.01.2022).

  • Dane Eurostatu: , [online], dostępny w internecie: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics‑explained/index.php?title=Archive:Marriages_and_births_in_Poland/pl&oldid=265876 (dostęp 11.01.2022).

  • Dane GUS: , [online], dostępny w internecie: https://stat.gov.pl/obszary‑tematyczne/ludnosc/ (dostęp 11.01.2022).

RtiDUFCuYRdBs

Karta pracy
Plik PDF o rozmiarze 556.17 KB w języku polskim

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się i przygotowanie informacji na temat ruchu naturalnego w Polsce. W tym celu zaleca przestudiowanie niniejszego e‑materiału oraz wskazuje literaturę pomocniczą (np. pozycje wymienione powyżej).

Faza wprowadzająca

  • Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

  • Sprawdzenie zadania domowego.

  • Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie i przypomnienie wiadomości z ostatniej lekcji.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel inicjuje dyskusję na zadany wcześniej temat – zadaje pytania, a wskazani przez niego uczniowie odpowiadają na nie. Może posiłkować się e‑materiałem. W tym celu wyświetla go na swoim tablecie, żeby kontrolować przebieg lekcji. Korzysta nie tylko z bloku głównego, ale także z celów lekcji.

  • W tym samym czasie uczniowie uzupełniają kartę pracy.

  • Po zakończonej dyskusji chętni lub wybrani przez nauczyciela uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują zadania z karty pracy. Ewentualnie mogą odczytać – nie wychodząc z ławki – ćwiczenia niewymagające rozwiązania na tablicy. Pozostała część klasy sprawdza swoje odpowiedzi. Nad poprawnością rozwiązań czuwa nauczyciel, którego zadaniem jest podsumowywanie najważniejszych treści oraz korygowanie błędów w rozumowaniu.

  • Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie kilku ćwiczeń z e‑materiału (w miarę możliwości czasowych). Wyświetla je na tablicy interaktywnej, a chętni uczniowie podchodzą do niej i rozwiązują je.

Faza podsumowująca

  • Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy: nauczyciel wyświetla e‑materiał na ekranie, a uczniowie na tabletach. Czynność ta ma na celu usystematyzowanie wiedzy.

  • Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.

  • Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

  • Korzystając z danych GUS, oblicz współczynnik przyrostu naturalnego w swojej miejscowości w latach 2010–2020, opisz zauważalną tendencję. Porównaj wartości przyrostu lub ubytku naturalnego w swojej miejscowości z wartościami dla Polski, zapisz wnioski.

  • Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas innych zajęć dotyczących demografii (zakres podstawowy: VIII. 2, XV. 3; zakres rozszerzony: XXI. 1).

Sprawdź się