Autor: Grzegorz Samotiuk

Przedmiot: historia

Temat: Komuna Paryska i udział Polaków w Komunie.

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia przyczyny wybuchu walk i upadku Komuny Paryskiej;

• wyjaśnia wpływ wojny francusko‑pruskiej na wybuch walk Komuny Paryskiej;

• przedstawia cele walk Komuny Paryskiej i skutki jej rządów;

• opisuje sposób walki zbrojnej komunardów z siłami rządowymi;

• prezentuje postulaty komunardów i próby reform;

• tłumaczy, dlaczego w walkach Komuny Paryskiej brało udział wielu Polaków.

Strategie nauczania:

• strategia problemowa,

• strategia badawcza.

Metody i techniki nauczania:

• wykład,

• analiza tekstu źródłowego,

• dyskusja,

• pogadanka,

• praca z audiobookiem.

Formy zajęć:

• praca w grupach,

• burza mózgów,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Na jego podstawie przygotowują się do lekcji.

Faza wstępna:

1. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji wyświetlonych na tablicy. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel przypomina uczniom przyczyny i przebieg wojny francusko‑pruskiej. Omawia polityczne skutki klęski Francuzów w latach 1870–1871, przedstawia okoliczności proklamowania III Republiki Francuskiej oraz nastroje polityczne wśród obywateli.

3. Nauczyciel przedstawia realia społeczno‑polityczne w momencie klęski Napoleona III, tworzenia się III Republiki i powołania Komuny Paryskiej.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel rozdaje kartki z Deklaracją programową Komuny Paryskiej. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym i odpowiadają na pytanie zawarte w ćwiczeniu 3.

2. Wspólnie z nauczycielem w trakcie dyskusji omawiają przedstawione cele Komuny Paryskiej oraz prawa, które według Deklaracji komunardzi zamierzali nadać obywatelom francuskim.

3. Nauczyciel omawia działalność Komuny Paryskiej oraz walki na ulicach Paryża, posiłkując się fotografiami.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Uczniowie w grupach dyskutują, czy powstanie i działalność Komuny Paryskiej (propagowanie i wprowadzanie haseł, które niosła) było sukcesem paryżan, czy może z góry przegraną, desperacką próbą wprowadzenia idei anarchistycznych i socjalistycznych.

5. Uczniowie odsłuchują audiobook i omawiają problem w grupach. Liderzy przedstawiają stanowisko swojej grupy i ewentualne zastrzeżenia oraz różnice zdań, które pojawiły się w trakcie dyskusji.

6. Nauczyciel prezentuje sylwetki dwóch Polaków: Jarosława Dąbrowskiego oraz Walerego Wróblewskiego i omawia ich udział w Komunie Paryskiej. Następnie zadaje uczniom pytania: Jak myślicie, dlaczego Polacy tak chętnie przyłączyli się do paryskiego zrywu? Jakie czynniki miały na to wpływ? Poszczególni uczniowie przedstawiają swoje pomysły na zasadzie dyskusji, nauczyciel zadaje pytania, kierując dyskusją.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel i uczniowie rozmawiają na temat spuścizny Komuny Paryskiej i jej wpływu na następne pokolenia. Nauczyciel pyta uczniów, które z haseł i idei Komuny Paryskiej zostały wprowadzone w życie i przetrwały do dnia dzisiejszego. Podczas burzy mózgów uczniowie podają swoje propozycje odpowiedzi.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

Stwórz prezentację multimedialną, w której wyjaśnisz, w jaki sposób komunardzi zorganizowali władzę w Paryżu.

Materiały pomocnicze:

M. Żywczyński, Historia powszechna 1789–1870, Warszawa 2001.

J. Pajewski, Historia powszechna 1871–1918, Warszawa 2001.

E. i J. de Goncourt, Dziennik. Pamiętniki z życia literackiego, wybór i przekład J. Guze, Warszawa 1988.

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2002.

Wskazówki metodyczne:

• Materiały z sekcji „Audiobook” mogą posłużyć podczas lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.