Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Pogłowie bydła na świecie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, leśnictwo, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura). Uczeń:
3) wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
Podaje przykłady czynników sprzyjających i niesprzyjających chowowi bydła
Wymienia i charakteryzuje główne kierunki chowu bydła.
Rozróżnia typy chowu bydła.
Przedstawia dynamikę zmian wielkości pogłowia bydła na świecie oraz określa ich główne przyczyny.
Wskazuje na mapie główne rejony koncentracji bydła oraz je charakteryzuje.
Porównuje między sobą państwa o różnym pogłowiu i obsadzie bydła.
Strategie nauczania: konektywizm, odwrócona klasa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, burza mózgów
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa polityczna świata (lub bardziej szczegółowa - mapa obsady bydła), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Bibliografia:
Bański J., Geografia rolnictwa Polski, PWE, Warszawa 2016 (lub wyd. starsze).
Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, PWN, Warszawa 2005.
Fierla I., Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.
Grzebisz W., Szramka H., Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. 11. Rolnictwo i leśnictwo, Wyd. Kurpisz, Poznań 1998.
Netografia:
Dane dotyczące pogłowia bydła ze strony internetowej Food and Agriculture Organization of the United Nations http://www.fao.org/livestock‑systems/global‑distributions/cattle/en/, dostęp 08.08.2019 r.
Dane dotyczące pogłowia bydła ze strony internetowej Food and Agriculture Organization of the United Nations http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA, dostęp 08.08.2019 r.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i prosi ich o wyszukanie w domu informacji na temat:
grupa 1: kierunków chowu bydła,
grupa 2: pogłowia bydła na świecie (wartości pogłowia dla różnych państw świata).
Nauczyciel proponuje grupie 1. pozycje literaturowe zamieszczone wyżej, a grupie 2. – linki do danych FAO. Uczniowie mogą wydrukować te informacje lub zamieścić w chmurze w celu ich odtworzenia i zaprezentowania na zajęciach.
Faza wprowadzająca:
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).
Sprawdzenie ewentualnego zadania domowego.
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie i przypomnienie wiadomości na temat gatunków zwierząt hodowanych na świecie; nauczyciel sygnalizuje na koniec, że dziś zwrócą szczególną uwagę na bydło.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie wstępu e‑materiału (na swoich tabletach lub poprzez wyświetlenie go na tablicy multimedialnej).
Następnie nauczyciel inicjuje dyskusję na temat czynników rozmieszczenia chowu bydła i prowadzi ją w taki sposób, aby uczniowie doszli do wniosku, że pewne czynniki sprzyjają, a pewne hamują chów bydła.
W kolejnym etapie nauczyciel zwraca się do uczniów reprezentujących grupę 1. o zabranie głosu na temat przygotowanego materiału. Chętni uczniowie charakteryzują kierunki chowu bydła. Zaleca się, żeby w dyskusję zaangażowani byli wszyscy uczniowie. Na koniec nauczyciel podsumowuje i uzupełnia wiedzę. W tym celu posługuje się e‑materiałem i wyświetla zdjęcia głównych ras bydła mlecznego i mięsnego.
Następnie nauczyciel zadaje pytanie o typy chowu bydła. Uczniowie charakteryzują warunki chowu zwierząt i przy pomocy nauczyciela nazywają je oraz wskazują obszary, na których one występują.
W kolejnej części lekcji chętne osoby z grupy 2. prezentują dane dotyczące pogłowia bydła na świecie według krajów. Dobrym rozwiązaniem (w miarę możliwości) byłoby bezpośrednie podłączenie ekranu tabletu ucznia, na którym są wyświetlone dane (najlepiej w formie tabelarycznej), do tablicy multimedialnej w taki sposób, żeby wszyscy uczniowie mogli zapoznać się z tymi danymi.
Uczniowie dyskutują o możliwości uporządkowania danych i ten uczeń, którego dane są wówczas wyświetlane, sortuje je według wartości i grupuje na większe obszary występowania. Następuje burza mózgów dotycząca przyczyn wysokich i niskich wartości w wybranych krajach/regionach świata.
Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel wyświetla wykres zmian wielkości pogłowia bydła na świecie i strukturę pogłowia tych zwierząt według krajów, a uczniowie próbują doszukiwać się przyczyn tych zjawisk. Nauczyciel koryguje i uzupełnia tę wiedzę.
Następnie uczniowie dochodzą do wniosku, że ważnym aspektem, oprócz pogłowia, jest także obsada zwierząt, w tym bydła. Indywidualnie lub w parach analizują mapę obsady bydła na świecie zamieszczoną w e‑materiale. Porównują kraje o największym pogłowiu i największej obsadzie bydła.
Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie kilku ćwiczeń z e‑materiału (w miarę możliwości czasowych). Wyświetla je na tablicy interaktywnej, a chętni uczniowie podchodzą i rozwiązują je.
Faza podsumowująca:
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy: nauczyciel zadaje pytania podsumowujące i prosi wybranych przez niego uczniów o udzielenie odpowiedzi.
Nauczyciel prosi klasę o ocenę opisową prezentacji aktywnych uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa:
Mapa myśli służąca utrwaleniu i graficznemu zobrazowaniu najważniejszych treści z lekcji.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: Grafikę interaktywną można wykorzystać także osobno – na zajęciach. Uczniowie wówczas samodzielnie odkrywają główne obszary koncentracji chowu bydła i zapoznają się z ich krótkimi charakterystykami. Nauczyciel może także poprosić uczniów o przygotowanie prezentacji na temat każdego z tych obszarów osobno. W tym celu zachęca do skorzystania z podanej literatury fachowej (lub innych źródeł informacji geograficznej).