Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Symbole w literaturze
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Wyjaśnisz istotę symbolicznego przedstawienia rzeczywistości.
Zinterpretujesz znaczenia wybranych symboli.
Przeanalizujesz fragment tekstu popularnonaukowego poświęconego symbolom w średniowieczu.
Cele operacyjne. Uczeń:
rozumie istotę przedstawiania rzeczywistości w sposób symboliczny;
wyjaśnia znaczenie podanych symboli;
bierze udział w dyskusji;
interpretuje tekst dotyczący symboliki chrześcijańskiej;
wskazuje symboliczne znaczenia przypisywane elementom z przeczytanego tekstu;
tworzy opowiadanie z wykorzystaniem symboli.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”. Podczas lekcji materiał zostanie jeszcze raz przypomniany.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom cele zajęć oraz wspólnie ustala z nimi kryteria sukcesu.
Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji. Chętna osoba odczytuje na głos informacje zawarte w sekcji „Wprowadzenie” w e‑materiale oraz wiadomości dotyczące symboli i sfer sacrum i profanum z sekcji „Przeczytaj”. Następnie prosi, aby każdy uczeń przygotował indywidualnie mapę myśli związaną z tym, co udało się zapamiętać z pierwszej fazy lekcji.
Chętne osoby prezentują swoje propozycje po zakończeniu pracy.
Nauczyciel może też zapytać uczniów, czy lepsze jest – ich zdaniem – notowanie czy tworzenie mapy myśli i dlaczego.
Faza realizacyjna:
Uczniowie cicho czytają tekst „Świat symboliki chrześcijańskiej” wraz z wyjaśnieniami ze Słownika. Następnie wyznaczona osoba streszcza na głos przeczytany fragment, tak aby każdy uczeń w ten sam sposób rozumiał sens tekstu.
Nauczyciel odtwarza w klasie nagranie zamieszczone w sekcji „Audiobook”. Prowadzi z uczniami rozmowę na temat tego, czy myślenie i mówienie symbolami jest istotne, czy niesie ze sobą jakąś wartość. Uczestnicy zajęć podczas dyskusji mogą korzystać z tekstu „Kultura średniowiecznej Europy”. Na zakończenie nauczyciel prosi jednego ucznia o podsumowanie rozmowy.
Uczniowie dobierają się w pary. Wykonują w dwójkach Polecenie 1 i 2 z sekcji „Audiobook”. Chętna para odczytuje gotowe rozwiązanie.
Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Zespół I wykonuje Ćwiczenia 1 i 8, zespół II - Ćwiczenia 2 i 7, zespół III - Ćwiczenia 3 i 6, a zespół IV - Ćwiczenia 4 i 5. Przedstawiciele grup odczytują odpowiedzi po wykonaniu zadania.
Chętna osoba czyta na głos wiersz Bolesława Leśmiana „Róża”. Wspólnie zinterpretujcie symbole z tego tekstu.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel pyta uczniów, czy tematyka zajęć była dla nich łatwa czy trudna i dlaczego. Dobrze by było, aby jak najwięcej osób z klasy przekazało swoją opinię.
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Praca domowa:
Napisz krótkie opowiadanie, w którym wykorzystasz symbole róży, serca i koloru czerwonego. W tym celu przyporządkuj symbolom znaczenia. Zaplanuj fabułę – stwórz plan zdarzeń, uwzględniając w nich zdarzenia, w których można wykorzystać symbolikę róży, serca i czerwieni. Rozwiń plan w opowiadanie.
Materiały pomocnicze:
Władysław Kopaliński, Słownik symboli, Warszawa 2012
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą po lekcji wykorzystać multimedium z sekcji „Audiobook” jako wzór poprawnej intonacji i dykcji. Na tej podstawie mogą nagrać wybrany fragment tekstu i zaprezentować go potem na lekcji, aby pozostali uczestnicy ocenili jakość czytanego tekstu.