Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Przedstawiciele szkoły stoickiej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz podstawowe fakty z życia stoików.

• Omówisz zmiany myśli stoickiej zachodzące u poszczególnych przedstawicieli stoicyzmu.

• Określisz przyczyny popularności filozofii stoickiej w starożytnym Rzymie.

• Przedstawisz najważniejsze cechy szkoły stoickiej.

• Ocenisz, czy propozycje stoików zachowują swoją aktualność współcześnie.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;

• rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Przedstawiciele szkoły stoickiej”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczeń nr 1‑3 i 5‑7 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w zakładce „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, zwracając uwagę na to, kto wykonał zadane ćwiczenia. Wybrane osoby odczytują przygotowane rozwiązania.

Faza realizacyjna:

1. Dyskusja. Uczniowie pracują w zespołach 4‑osobowych. Przebieg pracy:
   – zapoznanie się z multimedium w sekcji „Film edukacyjny”;
   – sformułowanie pytań do treści multimedium przez uczniów;
   – wybór jednego z pytań, które mogłoby posłużyć wspólnej dyskusji.
   Prezentacja wybranych pytań na forum klasy i wybór jednego z nich. Przygotowanie uczniów do dyskusji. Nauczyciel wybiera moderatora, który poprowadzi dyskusję, oraz obserwatora, który na końcu podsumuje jej przebieg.
   Dyskusja nad wybranym tematem z uwzględnieniem odmiennych stanowisk. Moderator zachęca uczniów do precyzyjnego formułowania argumentów za i przeciw, szukania powiązań między omawianymi stanowiskami oraz odpowiedzi na pojawiające się w trakcie dyskusji pytania.
   Wybrany uczeń podsumowuje dyskusję.

2. Jeśli w trakcie dyskusji nie zostaną poruszone te tematy, to nauczyciel prosi uczniów, żeby odpowiedzieli na pytania: Z czego wynikała popularność stoicyzmu w starożytnym Rzymie? oraz Co to znaczy, że stoicy uważali, iż człowiek jest zrodzony do szczęścia? Może również poprosić uczniów, żeby zastanowili się wspólnie, czy filozofia stoików nadal jest dla nas atrakcyjna i aktualna.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy ćwiczenie nr 4 i prosi uczniów, aby w parach przygotowali rozwiązanie na podstawie wskazówek zawartych w e‑materiale.

4. Następne uczniowie grupach 4‑osobowych wykonują ćwiczenie nr 8, wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnej oraz jednoznacznej odpowiedzi następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 9 i 10 z zestawu ćwiczeń.

Materiały pomocnicze:

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.

• Taraszkiewicz M., Trendy - uczenie w XXI wieku, „Internetowy Magazyn CODN” 1 (2005).

• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.

• Krzysztof Łapiński, Wizerunek mędrca w starszej szkole stoickiej, Złotoria 2008.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do podsumowania lekcji.