Scenariusz lekcji

Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: ATP – uniwersalny przenośnik energii w komórce

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• określa istotę procesów anabolicznych i katabolicznych;

• wykazuje związek budowy ATP z jego rolą biologiczną;

• omawia funkcję wiązań wysokoenergetycznych;

• wykazuje powiązanie procesów anabolicznych i katabolicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• strategia kształcenia wyprzedzającego;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• praca z materiałem źródłowym z e‑podręcznika;

• mapa myśli;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• zagadnienia do opracowania.

Przed lekcją

Uczniowie samodzielnie poszukują informacji związanych z tematem lekcji i przygotowują je na zajęcia.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel rozpoczyna burzę mózgów, mówiąc: „Podczas swojego życia wykonujemy miliony różnych czynności. Część z nich podlega naszej kontroli, np. spacer, ćwiczenia czy czytanie książki, z kolei inne, np. trawienie, wykonywane są niezależnie od naszej woli. Co jest niezbędne, aby organizm mógł wykonać pracę? W jaki sposób go »zasilamy«?”.

2. Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”, pracując w utworzonych przed lekcją grupach. Otrzymują arkusze szarego papieru, flamastry, dwustronną taśmę klejącą oraz koperty z wydrukowanymi hasłami. Na podstawie tekstu zawartego w e‑materiale, przyniesionych na lekcję informacji oraz haseł umieszczonych w kopercie (zob. materiały pomocnicze) każdy zespół ma za zadanie przygotować mapę myśli, na której zostaną zawarte informacje na temat reakcji metabolicznych (anabolizm, katabolizm, ATP, przykłady reakcji). Uczniowie samodzielnie dopisują szczegółowe hasła (takie, których nie ma w kopercie). 
   UWAGA: Mapa myśli powinna zostać tak przygotowana, aby z łatwością można było określić różnice między reakcją anaboliczną a kataboliczną oraz podać przykłady.

2. Zespoły kolejno prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy.

3. Uczniowie, pracując w parach, zapoznają się z animacją, a następnie wykonują polecenia od 1 do 3. Po wykonaniu tego zadania uczniowie na forum klasy wymieniają się swoimi opiniami. Nauczyciel podsumowuje dyskusję.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas lekcji i zadaje im pytania podsumowujące:

   • Co to jest ATP? Do jakiej grupy związków należy?

   • Dlaczego ATP jest nośnikiem energii w komórce?

   • W jaki sposób energia pozyskiwana jest a ATP?

   • Jakie są strukturalne analogi ATP?

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 8 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• magnesy;

• koperty;

• taśma dwustronna;

• materiały dotyczące pierwiastków niezbędnych do życia roślin;

• szary papier;

• markery;

• hasła do mapy myśli:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

Uczniowie mogą wykorzystać animację w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.