Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wpływ religii na życie społeczne i gospodarkę
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich. Uczeń:
charakteryzuje zróżnicowanie religijne ludności świata i Polski oraz zróżnicowanie etniczne w wybranych regionach świata.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
określa, w jakim stopniu poszczególne religie wpływają na rozwój gospodarczy.
wyjaśnia, w jaki sposób religia wpływa na strukturę produkcji gospodarki.
ocenia wpływ religii na relacje w rodzinie i całym społeczeństwie.
Strategie nauczania: odwrócona klasa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, Pecha Kucha
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa polityczna świata, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
A. Jackowski, I. Sołjan, E. Bilska‑Wodecka, Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. XV: Religia świata. Szlaki pielgrzymkowe, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1999.
S. Kamiński, Z.J. Zdybicka, Definicja religii a typy nauk o religii, „Roczniki Filozoficzne” 1974, t. XXII, z. 1, s. 103–160.
K. Mikoś, Geografia religii w perspektywie historycznej, „Zeszyty Naukowe UJ. Studia Religiologica” 1988, z. 19, s. 49–67.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie informacji na temat głównych religii na świecie oraz ich wpływu na życie ludności i gospodarkę. W tym celu dzieli uczniów na 6 grup. Każda z grup wybiera inną religię (do wyboru: chrześcijaństwo, islam, judaizm, hinduizm, buddyzm, konfucjanizm). Poleca zapoznać się z tym e‑materiałem oraz wskazanymi w scenariuszu materiałami pomocniczymi, uczniowie mogą korzystać także z innych źródeł. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji multimedialnych metodą Pecha Kucha (maksymalnie 20 slajdów, na których znajdują się tylko obrazki, a prelegenci przekazują jak najwięcej wiadomości w postaci ustnej; na każdy slajd przeznaczyć można maksymalnie 20 sekund).
Faza wprowadzająca
Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie wiadomości na temat religii i ich podziału.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Przed przystąpieniem do zasadniczej części lekcji nauczyciel inicjuje dyskusję dotyczącą podsumowania wcześniejszych tematów związanych z rozmieszczeniem i liczbą wyznawców głównych religii na świecie oraz z charakterystyką tych religii. Wykorzystanie mapy politycznej świata i omówienie rozmieszczenia głównych religii na świecie.
Następuje burza mózgów. Uczniowie zgłaszają swoje pomysły oraz dyskutują ze sobą w przypadku kwestii spornych. Nad przebiegiem tego zadania czuwa nauczyciel, który zadaje pytania pomocnicze lub wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.
Po zakończonej dyskusji każda z grup prezentuje przygotowane metodą Pecha Kucha prezentacje multimedialne. Po każdej prezentacji pozostała część klasy zadaje ewentualne pytania i zgłasza swoje wnioski.
Następnie, po wysłuchaniu wszystkich prezentacji, nauczyciel podsumowuje je i – w razie potrzeby – uzupełnia.
W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka wybranych z nich.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wyświetlenie na tablicy interaktywnej treści e‑materiału.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia prezentacje i wkład poszczególnych członków grup oraz przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Wykonanie wskazanych przez nauczyciela ćwiczeń zawartych w e‑materiale.
Opcjonalnie można także poprosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Nauczyciel może po zakończonej prezentacji o danej religii wyświetlać grafikę interaktywną na tablicy interaktywnej celem podsumowania lub uzupełnienia informacji. Grafikę interaktywną można wykorzystać podczas innych lekcji poświęconych zróżnicowaniu religijnemu ludności świata (np. „Wpływ religii na postawy społeczne i gospodarkę”, „Rozmieszczenie głównych religii na świecie”).