Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Ogólna charakterystyka roślin okrytonasiennych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz pochodzenie nazw: rośliny okrytonasienne oraz okrytozalążkowe.

• Przedstawisz główne cechy roślin okrytonasiennych.

• Omówisz budowę gametofitu i sporofitu roślin okrytonasiennych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• praca z filmem;

• rozmowa kierowana;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• arkusze szarego papieru, flamastry, dwustronna taśma klejąca;

• koperty z wydrukowanymi hasłami (zob. materiały pomocnicze).

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Uczniowie z pomocą nauczyciela formułują cele lekcji oraz określają kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel zapisuje na tablicy następujące pytania:
   – Czym są rośliny okrytonasienne? Jakie cechy są dla nich charakterystyczne?
   – Które znane wam rośliny należą do okrytonasiennych?
   Uczniowie, pracując w parach, wspólnie przygotowują odpowiedzi na zadane pytania. Chętni wypowiadają się na forum klasy. Nauczyciel podsumowuje odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna:

1. Praca z filmem pt. „Ogólna charakterystyka roślin okrytonasiennych”. Uczniowie zapoznają się z filmem wyświetlonym przez nauczyciela i w razie potrzeby uzupełniają swoje odpowiedzi ze wstępnej fazy lekcji. Następnie, pracując samodzielnie, wykonują polecenie nr 1 (opisują budowę kwiatu jedno- i obupłciowego rośliny okrytonasiennej oraz funkcje jego elementów) i polecenie nr 2 (opisują rozwój gametofitu żeńskiego rośliny okrytonasiennej), po czym porównują swoje odpowiedzi z osobą z pary. Wybrane osoby przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

2. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Rozdaje im arkusze szarego papieru, flamastry, dwustronną taśmę klejącą oraz koperty z wydrukowanymi hasłami (zob. materiały pomocnicze). Każdy zespół ma za zadanie przygotować na podstawie e‑materiału mapę myśli, na której zostaną zawarte informacje ogólnej charakterystyki roślin okrytonasiennych. Uczniowie samodzielnie dopisują szczegółowe hasła (takie, których nie ma w kopercie). Zespoły kolejno prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie interaktywne nr 2 (w którym mają za zadanie rozpoznać strukturę scharakteryzowaną w tekście źródłowym), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

4. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenie nr 7 z sekcji „Sprawdź się” (dotyczące różnicy pomiędzy roślinami jedno- i dwupiennymi). Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje pytania w celu sprawdzenia stopnia opanowania wiedzy przez uczniów:
   – Dlaczego od początku, tzn. od czasu swojego pojawienia się, rośliny okrytonasienne zdobyły przewagę nad nagonasiennymi?
   – W jaki sposób rośliny okrytonasienne przystosowały się do życia na lądzie?

2. Ochotnicy definiują pojęcia: pręcik, zalążnia, łagiewka pyłkowa, zalążek, słupek.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 3 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

• Nauczyciel może wykorzystać film do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.