Autor: Katarzyna Maćkowska

Przedmiot: Filozofia

Temat: Filozofia kontynentalna XVII wieku: Blaise Pascal - nowa wizja człowieka

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Elementy historii filozofii.
4. Blaise Pascal. Uczeń:
1) objaśnia pascalowskie rozróżnienie porządku rozumu i porządku serca;
2) wyjaśnia, na czym w ujęciu Blaise Pascala polega wielkość i nędza człowieka;
3) krytycznie rekonstruuje „zakład Pascala”;
4) analizuje fragment Myśli (cz. I, rozdz. 1: Miejsce człowieka w naturze. Dwie nieskończoności).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

  • Poznasz charakter filozoficznych dociekań Pascala na temat istoty człowieka.

  • Prześledzisz polemikę Pascala z Kartezjuszem.

  • Przeanalizujesz Pascalowską wizję człowieka i płynące z niej inspiracje dla refleksji egzystencjalnej kolejnych stuleci.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pozna charakter filozoficznych dociekań Pascala na temat istoty człowieka;

  • prześledzi polemikę Pascala z Kartezjuszem;

  • przeanalizuje Pascalowską wizję człowieka i płynące z niej inspiracje dla refleksji egzystencjalnej kolejnych stuleci.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • praca z multimedium;

  • audiobook.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Filozofia kontynentalna XVII wieku: Blaise Pascal - nowa wizja człowieka”. Uczniowie mają zapoznać się z treściami w sekcji „Przeczytaj” i przygotować prezentację, w której przedstawią przykłady ilustrujące zagadnienia związane z tematem lekcji.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat lekcji i cele zajęć, które wyświetla przy użyciu tablicy interaktywnej lub rzutnika, oraz wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

  2. Prowadzący zajęcia prosi wybranych uczniów, aby przedstawili prezentacje wykonane w ramach przygotowania do lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki. Nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną porządkującą ten etap pracy.

  2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Ilustracja interaktywna”. Odczytanie polecenia do multimedium: Wyjaśnij, jak rozumiesz zdanie, że „chaotyczna forma głównego dzieła Pascala doskonale odpowiada jego treści”. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

  3. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Audiobook”. Dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują zadania na czas, od najłatwiejszych do najtrudniejszych. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa, a nauczyciel może nagrodzić uczniów ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca:

  1. Zalogowany na platformę nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Każdy uczeń ma dokończyć zdanie, odwołując się do wyświetlonych treści: Zaczynam się zastanawiać…

Praca domowa:

  1. Zaproponuj inne materiały źródłowe do lekcji. Uzasadnij swój wybór i przygotuj streszczenie wybranego tekstu.

Materiały pomocnicze:

  • Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.

  • Słownik‑przewodnik filozoficzny. Osoby, problemy, terminy, oprac. zbiorowe, Lublin 2012.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.