Scenariusz

Autor

Learnetic SA

Temat zajęć

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt w Polsce

Grupa docelowa

Szkoła ponadpodstawowa, biologia

Ogólny cel kształcenia

Kształtowanie postawy dbałości o środowisko naturalne.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

1) porozumiewanie się w języku ojczystym,

2) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne,

3) informatyczne,

4) umiejętność uczenia się,

6) inicjatywność i przedsiębiorczość.

Cele (szczegółowe) operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia, na czym polega ochrona gatunkowa;

  • porównuje ochronę ścisłą z ochroną częściową gatunków;

  • podaje przykłady gatunków objętych formą ochrony ścisłej;

  • opisuje sytuacje, w jakich są stosowane formy ochrony czynnej i biernej;

  • definuje pojęcia restytucji i reintrodukcji.

Metody/techniki kształcenia:

  • pogadanka

  • dyskusja

Formy organizacji pracy:

  • indywidualna

  • grupowa

  • zbiorowa

Pomoce

Do przeprowadzenia zajęć potrzebne będą:

  1. Egzemplarze aktów prawnych wymienionych w filmie (

    Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

    Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów,

    Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin,

    Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt)

    ,

  2. Egzemplarze Polskiej Czerwonej Księgi RoślinPolskiej Czerwonej Księgi Zwierząt,

  3. przykłady roślin objętych ochroną częściową (np. czosnek niedźwiedzi).

1

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Czynności organizacyjne. Podanie tematu lekcji.

  2. Nauczyciel pyta, z czym kojarzy się uczniom termin bioróżnorodność i przedstawia/przypomina definicję bioróżnorodności.

  3. Następnie nauczyciel informuje uczniów, że dowiedzą się, jak ratuje się wymierające gatunki i omawia przebieg lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel pyta uczniów, jakie znają gatunki roślin i zwierząt chronione w Polsce oraz czy wiedzą, dlaczego się je chroni. Pyta również, czy potrafią wymienić gatunki chronionych grzybów. Po wysłuchaniu odpowiedzi uczniów nauczyciel podsumowuje i systematyzuje ich wiedzę.

  2. Następnie uczniowie oglądają film pt. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt w Polsce.

  3. Po scenie prezentującej Polską Czerwoną Księgę Roślin nauczyciel zatrzymuje film i rozdaje uczniom do obejrzenia papierowe Dzienniki Ustaw zawierające omawiane na filmie przepisy oraz Polską Czerwoną Księgę RoślinPolską Czerwoną Księgę Zwierząt. Następnie wznawia odtwarzanie filmu.

  4. Po scenie omawiającej gatunki podlegające ochronie częściowej nauczyciel ponownie zatrzymuje odtwarzanie filmu i daje uczniom do obejrzenia przykładową roślinę objętą ochroną częsciową –

    czosnek niedźwiedzi, jednocześnie informując, że jest to roślina obecnie często stosowana jako przyprawa. Następnie wznawia odtwarzanie filmu.

  5. Po scenach przedstawiających metody czynnej ochrony gatunkowej, przed fragmentem o restytucji, nauczyciel zatrzymuje kolejny raz odtwarzanie filmu i omawia, gdzie w regionie geograficznym, województwie itp., w którym znajduje się szkoła, prowadzona jest czynna ochrona gatunkowa w formach przedstawianych na filmie. Pyta uczniów, czy byli w tych miejscach i jakie były ich wrażenia. Następnie wznawia odtwarzanie filmu.

  6. Po zakończeniu filmu nauczyciel inicjuje dyskusję na temat potrzeby i skuteczności stosowania różnych metod ochrony gatunków. Uczniowie zapisują w zeszycie definicje pojęć: restytucji, reintrodukcji i introdukcji (w wypadku tej ostatniej z wyjaśnieniem, na czym polega i czym różni się introdukcja gatunków chronionych od introdukcji gatunków obcych).

  7. Następnie nauczyciel prosi uczniów o indywidualne wykonanie zadań interaktywnych z e‑materiału, w oparciu o obejrzany film.
    Po zakończeniu wykonywania zadań nauczyciel wraz z uczniami analizuje zadania, które okazały się najtrudniejsze.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel prosi uczniów o krótkie przypomnienie jakie metody ochrony gatunków stosuje się obecnie w Polsce. Następnie pyta czy przyszłościowe metody ochrony gatunków oparte na genetyce i klonowaniu mogą zastąpić troskę i dbałość o środowisko współcześnie.

Praca domowa:

Uczniowie w grupach 3‑4 osobowych przygotowują pisemną informację na temat banków nasion i genów oraz hodowli zachowawczej ginących gatunków roślin i zwierząt w ogrodach botanicznych i zoologicznych w Polsce; na podstawie informacji z internetu, prasy i literatury oraz informacji własnych zdobytych bezpośrednio w tych instytucjach (o ile są w pobliżu miejsca zamieszkania uczniów). Uczniowie mogą również nagrać wywiad z pracownikiem takiej instytucji. Treść informacji/wywiadu ma informować, dlaczego utworzono daną instytucję i jak odbywa się w niej ochrona gatunkowa. (Informacje/wywiad mogą uczniowie zaprezentować podczas lekcji o wymieraniu gatunków.)

m37ea81f79166d329_1511520491756_0

Metryczka

Tytuł

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt w Polsce.

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi

2. Różnorodność biologiczna i jej zagrożenia.

2.10 Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.

Przedmiot

Biologia

Etap edukacyjny

Szkoła ponadpodstawowa

Podstawa programowa

2. Różnorodność biologiczna i jej zagrożenia:

Uczeń:

5) podaje przykłady kilku gatunków, które udało się restytuować w środowisku;

6) przedstawia różnicę między ochroną bierną a czynną, przedstawia prawne formy ochrony przyrody w Polsce, a także podaje przykłady roślin oraz zwierząt objętych ochroną gatunkową.

Nowa podstawa programowa

XI. Różnorodność biologiczna, jej zagrożenia i ochrona. Uczeń:

  • wyjaśnia znaczenie restytucji i reintrodukcji gatunków dla zachowania różnorodności biologicznej; podaje przykłady restytuowanych gatunków;

  • uzasadnia konieczność zachowania tradycyjnych odmian roślin i tradycyjnych ras zwierząt dla zachowania różnorodności genetycznej;

  • uzasadnia konieczność stosowania różnych form ochrony przyrody, w tym Natura 2000;

  • uzasadnia konieczność współpracy międzynarodowej (CITES, Konwencja o Różnorodności Biologicznej, Agenda 21) dla ochrony różnorodności biologicznej;

  • przedstawia istotę zrównoważonego rozwoju.

Kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 18.12.2006, Kompetencje kluczowe:

1) porozumiewanie się w języku ojczystym,

2) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne,

3) informatyczne,

4) umiejętność uczenia się,

6) inicjatywność i przedsiębiorczość.

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

Uczeń:

  • wyjaśnia, na czym polega ochrona gatunkowa;

  • porównuje ochronę ścisłą z ochroną częściową gatunków;

  • podaje przykłady gatunków objętych formą ochrony ścisłej;

  • opisuje sytuacje, w jakich są stosowane formy ochrony czynnej i biernej;

  • wyjaśnia pojęcia restytucji i reintrodukcji;

  • podaje przykłady roślin i zwierząt reintrodukowanych na terenie Polski.