Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Promieniowanie rentgenowskie – charakterystyka

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.

XI. Fizyka atomowa. Uczeń:
2) opisuje dualizm korpuskularno‑falowy światła; stosuje pojęcie fotonu oraz jego energii.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśni, czym jest promieniowanie rentgenowskie.

2. poda związek między energią fotonu promieniowania rentgenowskiego i częstością fali elektromagnetycznej.

3. omówi, jak powstaje promieniowanie rentgenowskie.

4. wyjaśni, jak promieniowanie rentgenowskie oddziałuje z materią.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

- wykład informacyjny,
- pokaz multimedialny,
- analiza pomysłów.

Formy zajęć:

- praca w parach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Natura korpuskularna promieniowania elektromagnetycznego”, „Promieniowanie rentgenowskie – zastosowanie”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

- Wprowadzenie zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
- Odwołanie do wiedzy uczniów o promieniowaniu elektromagnetycznym.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyjaśnia czym jest promieniowanie rentgenowskie, podając zakres energii fotonów promieniowania. Podaje wzory na energię fotonu i związek między długością i częstotliwością fali. Nauczyciel tłumaczy, jak emitowane jest promieniowanie rentgenowskie, jako promieniowanie hamowania i emisja z atomów podczas przeskakiwania elektronów na wewnętrzną powłokę. Wyjaśnia, czym jest promieniowanie hamowania, podkreślając, że następuje kreacja fotonu kosztem energii kinetycznej elektronu. Następnie omawia zjawiska towarzyszące przechodzeniu promieniowania rentgenowskiego przez materię: zjawisko fotoelektryczne i Comptona. Uczniowie w dyskusji ustalają, co stało się z fotonem, w każdym z tych zjawisk. Uczniowie z pomocą nauczyciela wymieniają własności promieniowania rentgenowskiego. Uczniowie oglądają grafikę interaktywną i rozwiązują zadanie tam zawarte.

Faza podsumowująca:

Uczniowie w grupach rozwiązują ćwiczenie 8 z części „Sprawdź się” i dyskutują wyniki na forum klasy. Poprzez analizę wypowiedzi uczniów nauczyciel określa, w jakim stopniu osiągnięte zostały wyznaczone cele.

Praca domowa:

W celu powtórzenia i utrwalenia wiadomości o promieniowaniu rentgenowskim uczniowie rozwiązują zadania z zestawu ćwiczeń: 1- 3 obowiązkowo, do wyboru jedno z pozostałych zadań.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika interaktywna może też być wykorzystana przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału.