Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.4.12.4

Imię i nazwisko autora: Paweł Przywara

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Schrift – die genialste Erfindung des Menschen / Pismo – najbardziej genialny wynalazek człowieka

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres rozszerzony, poziom językowy B2+/C1

Cel ogólny lekcji

Umiejętność opisywania największego wynalazku ludzkości oraz wypowiadania się na temat współczesnego problemu – analfabetyzmu.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie oraz różnorodne złożone wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach oraz reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
12) nauka i technika (np. ludzie nauki, odkrycia naukowe, wynalazki, korzystanie z urządzeń technicznych i technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz szanse i zagrożenia z tym związane, korzyści i zagrożenia wynikające z postępu naukowo‑technicznego);
II. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi pisemne:
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) rozważa sytuacje hipotetyczne;
VI. Uczeń reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
VII. Uczeń reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach:
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji (np. na forum internetowym), wyraża wątpliwość;
15) dostosowuje styl i formę wypowiedzi do odbiorcy.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
6) stosuje zmiany stylu lub formy tekstu.
IX. Uczeń posiada:
1) wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje obywatelskie,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wypowiada się na temat pisma jako genialnego wynalazku człowieka,

  • opisuje największy wynalazek ludzkości,

  • podsumowuje wywiad na temat analfabetyzmu.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi dziedzinami życia,

  • pracuje z wykorzystaniem autentycznych materiałów językowych,

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach.

Strategie uczenia się:

  • rozumienie informacji – słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej – robienie streszczeń i notatek;

  • pokonywanie ograniczeń w mówieniu i pisaniu przez np. przechodzenie na język ojczysty, szukanie pomocy u rozmówców, używanie mimiki i gestu, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy.

Metody i formy nauczania:

  • podejście komunikacyjne;

  • podejście humanistyczne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, praca z multimedium (audiobookiem);

  • aktywizująca: dialogi, wcielanie się w inną postać, burza mózgów;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • plenum,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (audiobook),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu, i pyta: Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji? Następnie uczniowie czytają informację wprowadzającą „Czy wiesz, że…” na temat wynalezienia pisma. Nauczyciel omawia z uczniami wstęp do lekcji.

  • Nauczyciel pyta uczniów, czy potrafią sobie wyobrazić sytuację, w której na świecie nie byłoby pisma/gdyby pismo nie zostało wynalezione (Wie würden wir ohne die Schrift leben?/wenn die Schrift nicht erfunden worden wäre?). Następnie prosi uczniów o podanie znanych im wyrazów związanych z tematem die Erfindung der Schrift. Uczniowie zapisują je na karteczkach, które następnie umieszczają na tablicy (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem Die Schrift – die genialste Erfindung des Menschen, a następnie do każdej części tekstu dopasowują odpowiednie zdanie (Übung 1 z sekcji Przeczytaj).

  • Uczniowie w parach zaznaczają na podstawie tekstu, które zdanie jest prawdziwe, a które fałszywe, oraz uzupełniają brakujące słowa (Übung 2–3 z sekcji Przeczytaj).

  • Nauczyciel poleca uczniom, aby zapoznali się z tytułem wywiadu, i zadaje im pytania: Wovon handelt der Text? Was meint ihr? Uczniowie udzielają odpowiedzi, nauczyciel naprowadza hipotezy uczniów na słowa kluczowe, niezbędne w rozumieniu tekstu ze słuchu. Uczniowie słuchają audiobooka i podczas słuchania zaznaczają poprawne odpowiedzi (Übung 1 z sekcji Audiobook).

  • Nauczyciel dzieli uczniów na pary i prosi, aby odpowiedzieli na następujące pytania w formie pisemnej: 1. Was denkt die Moderatorin über das Ausmaß fehlender Lese- und Schreibkompetenzen in Deutschland? 2. Welche Methode haben die Betroffenen entwickelt, um im Alltag zurechtzukommen? 3. Wie beeinflusst die mangelnde Lese- und Schreibkompetenz die Betroffenen? 4. Was findet Professor Adler bei der Aufarbeitung der geringen Literalität am kompliziertesten? (Übung 2 z sekcji Audiobook). Wybrane pary prezentują swoje odpowiedzi. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej dotyczącej poprawności wypowiedzi.

c) Faza podsumowująca

  • Każdy uczeń otrzymuje trzy karteczki, na każdej z nich zapisuje jedno słowo klucz do zrozumienia treści usłyszanego wywiadu. Uczniowie tworzą krąg, rozkładają na podłodze karteczki i odczytują zapisane słowa. Nauczyciel grupuje je w jednolite kategorie, tworząc chmurę słów kluczy.

Praca domowa

Uczniowie piszą komentarz do wpisu w mediach społecznościowych (Aufgabe 8 z sekcji Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania audiobooka:

  • przed lekcją: ukazanie zalet wynalezienia pisma i alfabetu; uczniowie przygotowują odpowiedzi na postawione pytanie: Co by było, gdybyśmy nie umieli pisać i czytać?;

  • w trakcie lekcji: uczniowie w parach wcielają się w role moderatorki i profesora Adlera i odgrywają ich rozmowę, wybrane pary prezentują rozmowę na forum klasy;

  • po lekcji: wykorzystanie do rozszerzenia słownictwa z zakresu tematycznego lekcji; uczniowie wyszukują w Internecie dodatkowe informacje na temat analfabetyzmu na świecie i zapisują je jako ciekawostki.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik