Dla nauczyciela

Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Świat na nowo odkryty. Przyczyny odkryć geograficznych

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XIV. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby nowożytnej. Uczeń:
1) charakteryzuje przyczyny i przebieg wypraw odkrywczych;
2) opisuje udział poszczególnych państw europejskich w podziale Nowego Świata w XVI–XVIII w.;
3) wyjaśnia wpływ wielkich odkryć geograficznych na społeczeństwo, gospodarkę i kulturę Europy oraz obszarów pozaeuropejskich.
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XIV. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby nowożytnej. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) charakteryzuje cywilizacje prekolumbijskie;
2) przedstawia proces rozrostu posiadłości kolonialnych państw europejskich w XVI–XVIII w.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje, jakie wynalazki umożliwiły Europejczykom rejsy dalekomorskie;

  • charakteryzuje znaczenie wyprawy Marca Polo i wskazuje na mapie trasę jego podróży;

  • wskazuje na mapie najważniejsze szlaki handlowe z Europy na Wschód.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Wyświetlenie tematu i celów zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.

  2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej?

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego odkryć geograficznych w XIV i XV wieku.. Uwaga: każde z pytań powinno rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Uczniowie spacerują po klasie i na umówiony dźwięk znajdują kogoś do pary, następnie zadają pytania sformułowane podczas czytania tekstu i na nie odpowiadają.

  2. Praca z multimedium („Prezentacja multimedialna”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują polecenie nr 2: „Wymień wynalazki, które przyczyniły się do rozwoju żeglugi”. Tworzą notatkę w formie mapy myśli.

  3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem. Klasa dzieli się na grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Świat na nowo odkryty. Przyczyny odkryć geograficznych” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

  1. Opracuj podsumowanie tematu „Świat na nowo odkryty. Przyczyny odkryć geograficznych” w formie pytań do krzyżówki.

Materiały pomocnicze:

Historia powszechna XIV‑XV w. Wybór tekstów, A. Wyrobisz, B. Geremek, M. Małowist, Warszawa 1964.

M.L. Pisarek, Świat oczami odkrywców, Warszawa 1971.

Wiek XVI–XVIII w źródłach, S.B. Lenard, M.Sobańska‑Bondaruk; tłum. E. Milewska, Warszawa 1999.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z e‑materiałami z sekcji „Prezentacja multimedialna”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Film + Sprawdź się