Dla nauczyciela

Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Wpływ ciśnienia krwi na tempo filtracji kłębuszkowej

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
5. Wydalanie i osmoregulacja. Uczeń:
4) przedstawia proces tworzenia moczu oraz wyjaśnia znaczenie regulacji hormonalnej w tym procesie;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
4) Wydalanie i osmoregulacja. Uczeń:
g) przedstawia proces tworzenia moczu u człowieka oraz wyjaśnia znaczenie regulacji hormonalnej w tym procesie,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Opiszesz budowę nefronu.

  • Wymienisz czynniki wpływające na tempo filtracji kłębuszkowej.

  • Wyjaśnisz, jak zmiany ciśnienia krwi wpływają na tempo filtracji kłębuszkowej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • symulacja;

  • praca z filmem;

  • śniegowa kula;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wpływ ciśnienia krwi na tempo filtracji kłębuszkowej”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 2 (dotyczącego rodzajów ciśnienia) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel, odwołując się do wiedzy uczniów zdobytej na wcześniejszych zajęciach, zadaje pytania:
    – Czym jest kłębuszek nerkowy i gdzie się znajduje?
    – Jaką funkcję pełni kłębuszek nerkowy?

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Nauczyciel wyświetla symulację interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wyjaśnili, jak zmiany ciśnienia krwi wpływają na tempo filtracji kłębuszkowej, a następnie obejrzeli zamieszczony poniżej film i sprawdzili poprawność odpowiedzi (polecenie nr 1). Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

  2. Mapa myśli. Uczniowie w parach opracowują mapę myśli na temat wpływu ciśnienia krwi na tempo filtracji kłębuszkowej. Zespoły prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje ewentualne błędy.

  3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia nr 7 i 8 (odnoszące się do tekstu źródłowego nt. układu renina–angiotensyna–aldosteron w kontekście filtracji kłębuszkowej) metodą kuli śniegowej.
    Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
    1) najpierw uczniowie indywidualnie opracują odpowiedzi na polecenia;
    2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
    3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
    4) na koniec uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 6 (typu „prawda/fałsz”) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie przygotowują podobne zadanie dla osoby z pary: tworzą trzy prawdziwe lub fałszywe zdania dotyczące tematu lekcji. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

  2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania symulacji interaktywnej:

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z symulacją interaktywną, aby przygotować się do późniejszej pracy.

Sprawdź się