Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.2.7

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Wohnkultur und Multikulturalität in der modernen Gesellschaft. Abitraining/Kultura mieszkania i wielokulturowość w nowoczesnym społeczeństwie. Trening maturalny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cele ogólne lekcji:

  • Umiejętność wypowiadania się na temat miejsca zamieszkania oraz zalet i wad wielokulturowości.

  • Utrwalenie słownictwa oraz wybranych zagadnień gramatycznych.

  • Trening strategii egzaminacyjnych.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
2) miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe, wynajmowanie, kupno i sprzedaż mieszkania, przeprowadzka);
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, złość, zdziwienie, nadzieję, obawę, współczucie);
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • analizuje podobieństwa i różnice dotyczące kultury mieszkania w Polsce i w Niemczech;

  • wymienia zalety i wady społeczeństwa wielokulturowego;

  • sprawdza znajomość słownictwa z działów: Miejsce zamieszkania, Człowiek, Kultura i powtarza wybrane zagadnienia gramatyczne.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • samodzielnie dokonuje oceny swoich umiejętności językowych;

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

(w tym strategie związane z planowaniem i organizowaniem procesu uczenia się pod kątem egzaminu maturalnego oraz wzmacniające świadomość i umiejętność wykorzystania strategii egzaminacyjnych)

  • rozumienie informacji – czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • centralizowanie procesu uczenia – utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • sprawdzanie z pamięci – samodzielne sprawdzanie wiedzy lub odpowiadanie na pytania dotyczące materiału do opanowania;

  • słowa kluczowe i mnemotechniki – używanie słów kluczowych i tworzenie obrazów w umyśle w formie skojarzeń z materiałem słownym;

  • tworzenie pytań o zastosowania danego wyrazu czy zwrotu, a następnie próba podania przykładu w różnych kontekstach w celu sprawdzenia poprawności użycia;

  • zauważanie i poprawianie własnych błędów językowych (także poprawianie błędów innych uczniów);

  • podsumowywanie – pisanie streszczeń i podsumowań (różnej długości) tekstów do opanowania;

  • współpraca z innymi osobami (z kolegami na tym samym poziomie zaawansowania znajomości języka niemieckiego).

Metody i formy nauczania:

  • konstruktywizm,

  • kognitywizm,

  • podająca – wyjaśnianie, praca z tekstem czytanym, praca z plikiem audio,

  • aktywizująca – metoda kuli śnieżnej, dyskusja panelowa, burza mózgów,

  • kognitywna – udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy,

  • programowana – z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy pracy:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Przed zapisaniem tematu nauczyciel dzieli tablicę na dwie części, na jednej zapisuje die Deutschen, na drugiej – die Polen. Następnie dzieli uczniów na dwie grupy (w przypadku większej klasy uczniowie mogą pracować w mniejszych podgrupach). Zadaniem pierwszej grupy jest próba odpowiedzi na pytanie Wie sind die Deutschen?, a grupy drugiej – Wie sind die Polen? Nauczyciel wyjaśnia, że z pewnością uczniowie przy tym zadaniu będą się posiłkować również stereotypami, i zwraca uwagę, że choć stereotypy nie dotyczą wszystkich Niemców lub Polaków, to pokazują, jak oba narody postrzegają siebie nawzajem.

  • Uczniowie odnoszą się do różnych aspektów życia i cech charakterów: punktualności, pracy, życia rodzinnego, solidności, gościnności, emocji itp. Wyniki swojej pracy przedstawiają na forum.

  • Nauczyciel zadaje uczniom dodatkowe pytania, zachęca do refleksji, czuwa nad poprawnością wypowiedzi.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przeczytali tekst Deutschland und Polen: Wohnkultur im Vergleich, uzupełnili brakujące zdania w tekście (Übung 1) oraz wynotowali wymienione przez autora różnice dotyczące kultury mieszkania obu narodów.

  • Swoje wyniki uczniowie porównują z uczniem siedzącym obok, a następnie analizują odpowiedzi w grupie czteroosobowej.

  • Nauczyciel przygląda się pracy uczniów, motywuje ich, wyjaśnia w grupach wątpliwości, podpowiada znaczenie niezrozumiałych wyrażeń.

  • Uczniowie na forum podają różnice dotyczące kultury mieszkania Niemców i Polaków, a następnie wykonują ćwiczenia sprawdzające zrozumienie tekstu i pogłębiające jego analizę: wskazują informacje zgodne z treścią tekstu (Übung 2) oraz w parach odpowiadają na pytania do Übung 3.

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy pojęcie Migranten in Deutschland i zachęca uczniów, aby podzielili się swoją wiedzą na temat różnorodności Niemiec pod względem zamieszkujących je mniejszości etnicznych. Nauczyciel zadaje uczniom dodatkowe pytania, które zapisuje na tablicy:

    • Woher kommen die meisten Migranten in Deutschland?

    • Wann sind sie nach Deutschland eingewandert?

    • Warum sind sie eingewandert?

    • Wie leben die Migranten und ihre Familien in Deutschland?

    • Welche Probleme haben Migranten oder Menschen mit Migrationshintergrund?

  • Po krótkiej rozmowie nauczyciel prosi uczniów, aby wysłuchali wywiad z młodą osobą i zanotowali informacje na jej temat oraz na temat jej rodziny. Następnie nauczyciel zadaje wybranym uczniom pytania dotyczące wysłuchanego wywiadu, w przypadku błędnych odpowiedzi prosi innych uczniów o korektę.

  • Uczniowie rozwiązują zadania sprawdzające zrozumienie wysłuchanego tekstu: zaznaczają temat wywiadu (Übung 1), wskazują informacje zgodne z treścią wywiadu (Übung 2) oraz uzupełniają luki wyrazowe w tekście (Übung 3).

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie wykonują zadania w części Sprawdź się utrwalające słownictwo i zagadnienia gramatyczne z wybranych tematów działów: Miejsce zamieszkania, Człowiek, Kultura: zaznaczają właściwe informacje w tekście słuchanym (Aufgabe 1), uzupełniają zdania, wykorzystując podane informacje (Aufgabe 2), wskazują poprawne tłumaczenie (Aufgabe 3) oraz uzupełniają luki wyrazowe w tekście (Aufgabe 4).

  • Uczniowie w parach analizują zdjęcia do Aufgabe 8 oraz odpowiadają na pytania do zadania.

Praca domowa

Uczniowie uzupełniają luki wyrazowe w zdaniach (Aufgabe 5), uzupełniają minidialogi (Aufgabe 6) oraz przygotowują opis zdjęcia i odpowiedzi na pytania (Aufgabe 7).

Inne możliwości realizacji materiału:

Materiały pomocnicze

Powinny stać się nimi przede wszystkim pozostałe lekcje z działów: Żywienie, Zakupy i usługi, Podróżowanie i turystyka, ale także zagadnienia pojawiające się w pozostałych zakresach tematycznych, które są w tym materiale utrwalane.

Propozycja wykorzystania tekstu autentycznego:

S. Hermes, Wohnungsbesichtigung: Die besten Tipps und eine praktische Checkliste, https://wohnglueck.de/artikel/checkliste-wohnungsbesichtigung-39077, [dostęp: 30.10.2023].

Pracę z tekstem nauczyciel rozpoczyna od przypomnienia podstawowych terminów związanych z wynajmem mieszkań, np.: Kaution, Mietvertrag, Besichtigung. Na podstawie informacji w tekście uczniowie opracowują multimedialny przewodnik, w którym objaśniony zostanie proces wynajmu mieszkania na różnych jego etapach. Każda grupa odpowiedzialna jest za przygotowanie jednego z etapów wynajmu mieszkania, zawierającego najlepsze praktyki i wskazówki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: uczniowie przygotowują wypowiedź na temat zalet i wad życia w innym kraju, następnie słuchają wywiadu z Yeliz i porównują swoje notatki;

  • w trakcie lekcji: nauczyciel proponuje uczniom zabawę – łańcuszek pytań i odpowiedzi, uczniowie zadają sobie po kolei to samo pytanie, zmieniając jedynie cel emigracji: Stell dir vor, du bist nach ... ausgewandert. Was könnte für dich schwierig sein, wenn du im Ausland lebst?, zapytany uczeń musi odpowiedzieć na pytanie i zadać je kolejnej osobie; pytanie można w pewnym momencie zmienić: Stell dir vor, du bist ein Ausländer/eine Ausländerin in Polen. Was könnte für dich ein Problem darstellen?;

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu; uczniowie przygotowują quiz online sprawdzający nowe wyrażenia i zwroty.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik