Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Biomy lądowe

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• określa czynniki geograficzne, kształtujące różnorodność biomów;

• wykazuje związek pomiędzy rozmieszczeniem biomów a warunkami klimatycznymi na kuli ziemskiej;

• charakteryzuje główne typy biomów lądowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• kolektywizm;

• nauczanie wyprzedzające;

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• plakat;

• analiza tekstu źródłowego;

• kula śniegowa;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• 7 arkuszy papieru A1, flamastry;

• rozsypanka (materiały pomocnicze).

Przed lekcją:

Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda otrzymuje zagadnienia do opracowania. Uczniowie przed lekcją opracowują materiały, które wykorzystają przy tworzenia plakatu. Przygotowując informacje, uwzględniają takie cechy biomu, jak klimat, ukształtowanie powierzchni, charakterystyczne rośliny i zwierzęta:

• grupa I – tundra;

• grupa II – tajga;

• grupa III – tereny trawiaste;

• grupa IV – lasy liściaste;

• grupa V – roślinność twardolistna;

• grupa VI – pustynie;

• grupa VII – sawanny;

• grupa VIII – lasy deszczowe.

Przykładowe źródła informacji:

• Biologia Campella (praca zbiorowa), Jacek Dabert (red. prow.), Dom Wydawniczy Rebis sp. z o.o., Poznań 2019.

• Aulay Mackenzie, Andy S. Ball, Sonia R. Virdee, Ekologia. Krótkie wykłady, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

• Zbigniew Podbielkowski, Roślinność kuli ziemskiej, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1987.

• January Weiner, Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej, PWN, Warszawa 2003.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prezentuje uczniom mapę dotyczącą stref klimatycznych i krajobrazowych (materiały pomocnicze).

2. Nauczyciel przeprowadza pogadankę, zadając pytania: Co to jest klimat? Jakie czynniki na niego wpływają? Jaki układ cechuje strefy klimatyczne i krajobrazowe? Dlaczego strefy klimatyczne i krajobrazowe mają układ równoleżnikowy? Od czego będzie zależał układ stref krajobrazowych? itp.

3. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel zadaje pytanie: „Co to jest biom?” – uczniowie indywidualnie udzielają pisemnych odpowiedzi; następnie tworzą pary, potem czwórki i ósemki, za każdym razem ustalając wspólną odpowiedź.

2. Każda z grup prezentuje przygotowaną definicję biomu – następnie wszyscy ustalają jedną wspólną wersję terminu i porównują ją z materiałem źródłowym.

3. Nauczyciel prosi uczniów o pracę z częścią e‑materiału dotyczącą rozmieszczenia biomów lądowych oraz o wykonanie ćwiczenia 1 z sekcji „Sprawdź się”.

4. Uczniowie tworzą ustalone przed lekcją grupy i przygotowują plakat na temat biomów lądowych.

5. Nauczyciel rozdaje grupom arkusze papieru A1 i flamastry.

6. Uczniowie przygotowują plakaty, wykorzystując materiały przygotowane przed lekcją i informacje zawarte w e‑materiale.

7. Liderzy grup podchodzą do tablicy, zawieszają na niej gotowy plakat, i omawiają go.

8. Nauczyciel – w razie potrzeby – uzupełnia informacje uczniów.

9. Uczniowie, pracując w grupach, zapoznają się z filmem w e‑materiale i wykonują związane z nim polecenia.

10. Nauczyciel sprawdza poprawność udzielanych odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Grupy otrzymują rozsypankę do ułożenia: chętni uczniowie prezentują poprawnie wykonane zadanie.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 2 do 8 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu:

Film powinien zostać wykorzystany w fazie realizacyjnej lekcji lub podczas przygotowywania się ucznia do lekcji.