Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Niewidoczna sztuka montażu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• uzupełnia definicję montażu;

• tworzy mapę myśli do hasła tworzenie przestrzeni filmowej;

• analizuje fragment filmu pod kątem jego struktur montażowych;

• wyjaśnia, dlaczego twórcy i teoretycy filmu nadali montażowi ważną rolę.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel odsłania zapisaną wcześniej na tablicy definicję („łączenie ze sobą dwóch kawałków taśmy filmowej (choć obecnie często zamiast nich mamy dwa pliki cyfrowe) i jako taki nie ma on żadnego odpowiednika w zwyczajnej percepcji”). Pyta uczestników zajęć, do jakiego pojęcia się ona odnosi. Potwierdza, gdy padnie odpowiedź, że chodzi o montaż materiału filmowego. Wyjaśnia, że będzie on tematem dzisiejszej lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie przygotowują na tablicę mapę myśli. Centralnym hasłem jest: tworzenie przestrzeni filmowej. Chętne osoby podchodzą do tablicy i dopisują właściwe określenia wokół (na podstawie sekcji „Przeczytaj”), np. przenikanie i ściemnianie obrazów, nakładanie obrazu, znikanie obiektów kadrze, naprzemienne ukazywanie dwóch różnych przestrzeni, rozbicie przestrzeni na wiele ujęć.

2. Nauczyciel odtwarza fragment wybranego przez siebie filmu, np. „Pasażerka” z roku 1961/63 w reżyserii Andrzeja Munka (od 4 minuty 42 sekundy do 5 minuty 22 sekundy). Zadaniem uczniów jest analiza filmu pod kątem jego struktur montażowych. Mogą pracować w parach lub w grupach i po obejrzeniu wspomnianego fragmentu odpowiadają na pytania:
   - Z jakim montażem mamy do czynienia – dynamicznym czy statycznym?
   - Czy ujęcia są długie czy krótkie?
   - Czy są wyraźne powiązania między kolejnymi ujęciami?
   - Jaki wpływ ma montaż na nasze rozumienie sceny, a jaki na towarzyszące nam emocje?

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Audiobook”. Odsłuchują zamieszczone tam nagranie i w parach wykonują polecenia.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel czyta uczniom następującą wypowiedź:
   „Tym, co łączyło niemal wszystkich twórców i teoretyków filmu, było przekonanie, że montaż jest decydującym etapem realizacji filmu; że stanowi wręcz istotę procesu kinematograficznego, rozumianego jako opowiadanie za pomocą ruchomych obrazów, a nie sama rejestracja wycinka rzeczywistości na taśmie filmowej” - dr hab. Wojciech Michera (cytat z materiałów do kursu „Film, jako opowieść” realizowanego przez Uniwersytet Warszawski).

2. Uczniowie próbują odpowiedzieć na pytanie, dlaczego twórcy i teoretycy filmu nadali montażowi tak ważną rolę w procesie powstawania obrazu filmowego.

Praca domowa:

1. Uczniowie podczas wykonywania zadania domowego zapoznają się z sekcją „Prezentacja multimedialna” i wykonują zamieszczone tam polecenia i ćwiczenia.

Materiały pomocnicze:

• Karel Reisz, Gavin Millar, Thorold Dickinson, Technika montażu filmowego, Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2014.

• http://ekrany.org.pl/historia_kina/montazystka‑autor‑montaz‑i-plec/

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.