Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie właściwości fizykochemiczne wykazuje brom?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym.

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje właściwości fizykochemiczne bromu;

• koreluje właściwości fizykochemiczne bromu z jego zastosowaniami;

• wiąże wpływ budowy cząsteczki bromu na jego właściwości.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• grafika interaktywna;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• mapa pojęć;

• tarcza strzelnicza.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica i kreda/pisak.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla okładkę e‑materiału i wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału, po czym zadaje uczniom pytania: Jakie są główne światowe złoża bromu? Czy na zdjęciu jesteście w stanie wskazać, gdzie może znajdować się brom?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

3. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie: Jakie są właściwości fizykochemiczne bromu? Zapisują propozycje na tablicy w formie mapy pojęć.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej układ okresowy pierwiastków chemicznych. Uczniowie wyjaśniają, jak zmieniają się właściwości pierwiastków w grupie 17. – reaktywność, kolor, stan skupienia.

2. Nauczyciel z uczniami omawia właściwości bromu, pod kątem właściwości chemicznych i fizycznych. Uczniowie mogą wspierać się informacjami zawartymi w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj”. Następuje powrót do fazy wstępnej i porównanie mapy pojęć, skorygowanie zapisów.

3. Nauczyciel omawia z uczniami wykorzystanie bromu i jego roztworów wodnych w chemii organicznej. Zwraca również uwagę na zastosowanie bromu w CHClIndeks dolny 3._3. Chętni uczniowie zapisują na tablicy przykładowe równania reakcji. Pozostali wraz z nauczycielem weryfikują poprawność zapisów.

4. Nauczyciel poleca uczniom pracę z grafiką interaktywną. Uczniowie zapoznają się z jej treścią oraz wykonują dołączone do niej zadania.

5. Nauczyciel zapowiada uczniom, że będą rozwiązywać ćwiczenia nr 6‑8 zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” – od najprostszych do najtrudniejszych. Uczniowie wykonują zadania w parach. Po ustalonym czasie wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi, a pozostali wspólnie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Prowadzący zapowiada uczniom, że w kolejnym kroku będą rozwiązywać ćwiczenia nr 1‑5 z sekcji „Sprawdź się”. Każdy z uczniów wykonuje ćwiczenia samodzielnie. Po ustalonym czasie, wybrane osoby przedstawiają rozwiązania. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Tarcza strzelnicza. Celem tej metody jest bardzo szybkie uzyskanie informacji zwrotnej. Uczniowie na tarczy strzelniczej, zawieszonej w sali lekcyjnej, z użyciem cenek, zaznaczają w skali od 0 do 10 swoje „strzały”. Koło można podzielić na części, w których oceniać można różne aspekty pracy, np. przydatność, atrakcyjność, stopień trudności materiału, zaangażowanie uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia, wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, itp. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie w ramach podsumowania.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystana w trakcie lekcji oraz jako pomoc przy odrabianiu zadania domowego. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą medium wykorzystać  do samokształcenia w celu uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje planszę z tarczą strzelniczą oraz cenki dla uczniów.

2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie są właściwości fizyczne bromu?

• Jakie są właściwości chemiczne bromu?

3. Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej. Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.