Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Pogrzeb kapitana Meyznera Juliusza Słowackiego jako przykład wiersza żałobnego
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
interpretuje wiersz J. Słowackiego Pogrzeb kapitana Meyznera,
wskazuje w utworze cechy liryki funeralnej,
porównuje dwa teksty poetyckie, w których występuje motyw śmierci bohatera,
wyjaśnia cel deheroizacji bohatera narodowego dokonanej przez poetę,
porównuje wymowę wiersza Słowackiego z obrazem Władysława Podkowińskiego pt. Marsz żałobny.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
metoda aktywizująca - spacer klasowy.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z informacjami zawartymi w sekcji „Przeczytaj” oraz wysłuchanie miniwykładu prof. Kuziaka, który pozwoli im zapoznać się z kontekstem biograficznym dotyczącym bohatera wiersza J. Słowackiego. Zainteresowane osoby mają za zadanie wyszukać w dostępnych źródłach przykłady muzycznych utworów żałobnych.
Recytacja. Chętna lub wybrana osoba przygotowuje głośne czytanie utworu poetyckiego Pogrzeb kapitana Meyznera, z elementami aktorskiej interpretacji.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Poleca, by uczniowie przypomnieli literackie przykłady utworów żałobnych. Zadaje pytania: Jaki był cel tworzenia elegii czy trenów? Jakie zasady rządziły tymi gatunkami? Dobrym uzupełnieniem wstępnej dyskusji są polecenia 2 i 3 z sekcji „Prezentacja TED”, które uczniowie wykonują w parach, a nauczyciel weryfikuje poprawność ich odpowiedzi.
Faza realizacyjna:
Odczytanie tekstu literackiego z elementami interpretacji aktorskiej. Wybrana przed lekcją osoba prezentuje recytację utworu: Pogrzeb kapitana Meyznera. Tłem do odczytania wiersza są przygotowane przez uczniów muzyczne utwory żałobne.
Następnie nauczyciel prosi, by uczniowie, na podstawie lektury e‑materiału, określili kontekst biograficzny dotyczący bohatera wiersza Słowackiego. Później, w parach, wykonują polecenie 1 z sekcji „Prezentacja TED”.
W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie pracują indywidualnie. Wykonują ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” wybrane przez nauczyciela. Warto zwrócić uwagę na ciekawe ćwiczenie dotyczące interpretacji tekstu (8) i ćwiczenie 9, którego celem jest porównanie obrazu Władysława Podkowińskiego Marsz żałobny z wierszem Pogrzeb kapitana Meyznera
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np. Jaki obraz postaci kapitana Meyznera prezentuje wiersz Juliusza Słowackiego? Jakie cechy posiada liryka funeralna?
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Praca domowa zaproponowana w e‑materiale.
Materiały pomocnicze:
Jerzy Zdrada, Wielka Emigracja po Powstaniu Listopadowym, Warszawa 1987.
Jarosław Maciejewski, Nieznany pierwodruk i nieznany adresat wiersza Słowackiego, „Pamiętnik Literacki” 1953, 44/1.
Iwona Drobczuk‑Zwolińska, Dwie śmierci romantyczne (Jacek Soplica z „Pana Tadeusza” i kapitan Meyzner z „Pogrzebu kapitana Meyznera” Juliusza Słowackiego), „Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie” 2003, z. IX.
Maria Janion, Reduta. Polska poezja niepodległościowa, Kraków 1979.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja TED” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.