SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Obszary niedoboru wody na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

3. Identyfikowanie sieci powiązań przyrodniczych, społecznych, kulturowych, gospodarczych i politycznych w przestrzeni geograficznej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

4. Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda - człowiek - gospodarka.

7. Waloryzowanie zjawisk i procesów przyrodniczych oraz wartościowanie zachowań i działalności człowieka w środowisku geograficznym.

III. Kształtowanie postaw.

4. Docenianie znaczenia dóbr kultury i zasobów przyrody w życiu człowieka, rozumienie konieczności racjonalnego ich użytkowania i ochrony.

5. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za stan i jakość środowiska geograficznego, kształtowanie ładu przestrzennego oraz przyszły rozwój społeczno‑kulturowy i gospodarczy własnego regionu, Polski i świata.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

9) identyfikuje przyczyny przyrodnicze i antropogeniczne ograniczonych zasobów wodnych w wybranych regionach świata i proponuje działania wspomagające racjonalne gospodarowanie wodą.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje zasoby wodne świata,

• określa, w których regionach świata występuje niedobór wody,

• określa naturalne i antropogeniczne przyczyny niedoboru wody w różnych regionach świata.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w grupach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, mapy konturowe kontynentów, arkusze papieru A0/A1, pisaki, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Baza danych FAO dotycząca zasobów wody na świecie: AQUASTAT Database (dostęp 13.09.2021).

Interaktywny atlas zagrożenia wód na świecie: Water Risk Atlas (dostęp 13.09.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem oraz innymi źródłami w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących przyczyn niedoboru wody na świecie.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematyki zajęć: omówienie/przypomnienie naturalnych i antropogenicznych przyczyn niedoboru wody; pytania sprawdzające poziom przygotowania uczniów.

Faza realizacyjna

• Przydzielenie poszczególnym grupom określonego regionu do analizy i rozdanie map konturowych.

• Wyświetlenie na ekranie schematu porządkującego sposób przedstawienia związków przyczynowo‑skutkowych (schemat przykładowy):

  RkGT6YB4YtAwF

  Ilustracja

  

• Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel), omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest opracowanie schematu przedstawiającego zależności przyczynowo‑skutkowe między czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi a występowaniem niedoborów wody w różnych regionach świata.

• Praca w grupach uczniów (burza mózgów, dyskusja) służąca sporządzeniu schematu obrazującego związki przyczynowo‑skutkowe między czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi a występowaniem niedoborów wody w różnych regionach świata. Uczniowie, wykorzystując mapy z atlasu, informacje, schematy, ilustracje zawarte w e‑materiale i zebrane z innych źródeł:

  • określają zestaw czynników naturalnych i antropogenicznych wpływających na występowanie niedoboru wody,

  • określają skutki niedoboru wody wywołane tymi czynnikami,

  • zaznaczają regiony spełniające te kryteria na mapie konturowej,

  • przygotowują schemat graficzny na arkuszach papieru.

• Prezentacja przy tablicy schematów przygotowanych przez poszczególne grupy. Uczniowie przedstawiają kryteria i wskazują wyznaczone regiony, uzasadniając ich wskazanie – po każdej prezentacji następuje dyskusja z udziałem wszystkich uczniów. Nauczyciel moderuje dyskusję, czuwa nad jej przebiegiem, zadaje pytania pomocnicze, weryfikuje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia itp.

• Po zakończeniu wystąpień wyświetlenie przez nauczyciela map obszarów zagrożonych niedoborem wody z hydroportalu WRI. Uczniowie podczas dyskusji identyfikują różnice i podobieństwa między położeniem wyznaczonych przez siebie regionów a przedstawionymi na mapach; konstruktywnie oceniają pozytywne i negatywne rezultaty własnej pracy; wspólnie zastanawiają się, jak przeciwdziałać niedoborom wody, tworzą listę rankingową działań.

• Podsumowanie uzyskanej wiedzy poprzez sporządzenie mapy myśli i wykonanie zawartych w e‑materiale poleceń.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

• Praca pisemna dotycząca wpływu globalnych zmian klimatu na występowanie niedoborów wody na świecie.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafiki zawarte w e‑materiale i przygotowana przez uczniów mapa myśli mogą być wykorzystane podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących różnych zagadnień związanych z hydrosferą, ochroną środowiska i rozwojem zrównoważonym (zakres podstawowy: XIII. 8; zakres rozszerzony: XIX. 3). Uczeń może spożytkować e‑materiał do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy w domu oraz w czasie lekcji mających na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery (zakres podstawowy: IV) oraz globalnych zagrożeń środowiska (zakres rozszerzony: XVIII).