Dla nauczyciela

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: Język obcy nowożytny (język niemiecki)

Temat zajęć: Das Leben ist wie eine Schachtel Pralinen …/Życie jest jak pudełko czekoladek…

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, zakres podstawowy, poziom językowy B1

Cel ogólny lekcji: Umiejętność opisywania i wypowiadania się na temat uniwersalnych prawd i cytatów zaczerpniętych z książek i filmów, które na stałe weszły do naszej kultury i języka.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
2) miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe, wynajmowanie, kupno i sprzedaż mieszkania, przeprowadzka);
3) edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się – w tym uczenie się przez całe życie, przybory szkolne, oceny szkolne, życie szkoły, zajęcia pozalekcyjne, system oświaty);
4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, praca dorywcza, wybór zawodu, poszukiwanie pracy, warunki pracy i zatrudnienia);
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, nawyki żywieniowe – w tym diety, lokale gastronomiczne);
7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki płatnicze, promocja i reklama, korzystanie z usług, reklamacja);
8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, baza noclegowa, wycieczki, zwiedzanie, awarie i wypadki w podróży, ruch uliczny);
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
10) sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, imprezy sportowe, uprawianie sportu, pozytywne i negatywne skutki uprawiania sportu);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
12) nauka i technika (np. ludzie nauki, odkrycia naukowe, wynalazki, korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych i technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz szanse i zagrożenia z tym związane);
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, klimat, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe);
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, problemy współczesnego świata).
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. formę, czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
8) rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi.
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
9) rozróżnia formalny i nieformalny styl tekstu.
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
5) opisuje upodobania;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
9) wyraża pewność, przypuszczenie, wątpliwości dotyczące zdarzeń z teraźniejszości i przyszłości;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
11) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
6) składa życzenia i gratulacje, odpowiada na życzenia i gratulacje;
7) zaprasza i odpowiada na zaproszenie;
8) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje, zachęca; prowadzi proste negocjacje w sytuacjach życia codziennego;
9) prosi o radę i udziela rady;
10) pyta o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
12) wyraża prośbę oraz zgodę lub odmowę spełnienia prośby;
13) wyraża uczucia i emocje (np. radość, smutek, niezadowolenie, złość, zdziwienie, nadzieję, obawę, współczucie);
14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
IX. Uczeń posiada:
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • podaje przykłady cytatów często używanych w codziennej komunikacji;

  • analizuje ulubione cytaty innych osób;

  • wyjaśnia, co znaczy jego ulubiony cytat i w jakiej sytuacji go używa.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • sam decyduje, jakie informacje przedstawić;

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne.

Strategie uczenia się:

  • strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik - używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, odtwarzanie dźwięków z pamięci, tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie);

  • strategie kognitywne:

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka takich jak słowniki czy Internet;

  • strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim).

Metody/techniki nauczania:

  • podająca: opis, wyjaśnianie;

  • aktywizująca – gry dydaktyczne, burza mózgów;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer/laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • kartki z fragmentami cytatów.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy i przekazuje każdej z nich losowo karteczkę z początkiem słynnego cytatu z filmu. Zadaniem uczniów jest wymyślenie zakończenia (lub podanie większej ilości propozycji) tego cytatu: może być to poważna lub żartobliwa mądrość życiowa. Propozycje cytatów do wykorzystania:
    Halte deine Freunde nahe bei dir, aber …
    Wörter und Gedanken können …
    Leben ist wie eine Schachtel Pralinen, …
    Doch nur im Traum bist du …

  • Uczniowie prezentują swoje pomysły na forum. Nauczyciel zapisuje je na tablicy i informuje uczniów, że na koniec lekcji porównają je z właściwymi cytatami.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z treścią tekstu wprowadzającego oraz wykonali polecenia sprawdzające zrozumienie.

  • Nauczyciel pyta uczniów, czy znają jeszcze inne cytaty oprócz tych, które zostały wymienione w tekście wprowadzającym. Prosi o podanie źródła i sytuacji, w której można użyć danego cytatu. Zadaje dodatkowe pytania:
    Wo kann man diesen Spruch/dieses Zitat finden?
    Wer sagt diese Worte im Film/im Buch?
    Was bedeutet dieser Spruch/diese Sentenz?
    In welcher Situation kann man diese Worte sagen?

  • Następnie nauczyciel prosi uczniów o wysłuchanie wywiadu, podczas którego przypadkowe osoby wypowiadają się na temat ulubionych cytatów. W kolejnym kroku uczniowie wykonują polecenia do wywiadu: odpowiadają na pytanie do tekstu (Übung 1), dopasuj osoby i gatunki filmowe/książkowe do powiedzeń (Übung 2), wskazują osobę, której dotyczy dana wypowiedź (Übung 3) oraz łączą cytaty z ich opisami (Übung 4).

  • Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, uczniowie w grupach wyszukują znane cytaty, wpisują wyszukane cytaty na karteczkach i wrzucają do wspólnego pojemnika, następnie nauczyciel miesza wszystkie karteczki, każda z grup losuje cytat, przedstawia go i próbuje odgadnąć do kogo należy, oraz co oznacza, czynność powtarzana jest kilkukrotnie. Wygrywa grupa z największą liczbą odgadniętych cytatów.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie doskonalą umiejętności związane z opisywaniem i wypowiadaniem się na temat uniwersalnych prawd i cytatów (Aufgaben 1‑4 oraz Aufgabe 7 w sekcji Sprawdź się) oraz utrwalają znajomość zagadnienia gramatycznego (Aufgaben 5‑6 w sekcji Sprawdź się): rozwiązują krzyżówkę (Aufgabe 1), łączą elementy znanych powiedzień (Aufgabe 2), znajdują synonimy (Aufgabe 3), uzupełniają wyrazy brakujące w zdaniach (Aufgabe 4), wybierają właściwy wyraz (Aufgabe 5), tworzą pytania zależne (Aufgabe 6) oraz dopisują cytaty do wskazanych sytuacji (Aufgabe 7).

  • Następnie każdy z uczniów wybiera sobie ulubiony cytat, który usłyszał na lekcji, prezentuje go oraz uzasadnia, dlaczego wybrał akurat ten.

Praca domowa:

Uczeń przygotowuje wypowiedź ustną zgodnie z Aufgabe 8 w części Sprawdź się. Dodatkowym atutem będzie przygotowanie ilustracji/plakatu z omawianym cytatem i stworzenie gazetki „Bekannte Zitate”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: znane cytaty filmowe – wprowadzenie do tematu związanego z kinem/filmami; uczniowie wyszukują w internecie znane cytaty filmowe;

  • w trakcie lekcji: uczniowie w parach tworzą dialog, w którym wykorzystają jeden z wybranych cytatów filmowych znalezionych w internecie/zaprezentowanych w wywiadzie w Części plik audio.

  • po lekcji: uczniowie przygotowują quiz w formie online z wykorzystaniem znanych cytatów.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik