Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.4.8.5

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Barrierefreies Reisen / Podróżowanie bez barier

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność wypowiadania się i dyskutowania na tematy zaangażowane społecznie ze szczególnym uwzględnieniem kwestii podróżowania osób z niepełnosprawnościami.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, baza noclegowa, wycieczki, zwiedzanie, awarie i wypadki w podróży, ruch uliczny);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. formę, czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • wyjaśnia, z jakimi trudnościami i problemami muszą konfrontować się podczas podróży osoby z niepełnosprawnością;

  • zbiera rady i wskazówki dla podróżnych z niepełnosprawnościami;

  • ocenia rozwiązania i udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami w podróży.

Cele motywacyjne:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • używanie języka pomimo braku wiedzy w zakresie słownictwa i gramatyki;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów;

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy nauczania:

  • podająca: pogadanka, opis, wyjaśnienie, praca z tekstem źródłowym, praca z nagraniem w formie pliku audio;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), burza mózgów, Think‑Pair‑Share;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w grupie,

  • praca w plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop, z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst przygotowany na potrzeby materiału,

  • multimedium (plik audio),

  • kartki z zagadnieniami omówionymi w tym e‑materiale,

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca:

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu. Zwraca także ich uwagę na tekst wprowadzający „Czy wiesz, że…” i pyta uczniów: Czy domyślacie się, co będzie tematem dzisiejszej lekcji? Następnie prosi ich o wymianę własnej wiedzy i doświadczeń na temat utrudnień w podróżowaniu i przemieszczaniu się osób z niepełnosprawnościami. Nauczyciel może także zainicjować krótką dyskusję na temat obecnych rozwiązań dla osób z niepełnosprawnościami i poprosić uczniów o wskazanie takich udogodnień, które dostrzegają w swojej miejscowości lub szkole.

b) Faza realizacyjna:

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym Reisen für alle! W przypadku konieczności mogą skorzystać z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku.

  • Następnie uczniowie dobierają się w pary i sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 1–3 z sekcji Przeczytaj. Uczniowie dopasowują  fragmenty tekstu do odpowiednio ponumerowanych miejsc tak, aby powstał logiczny i spójny tekst, zaznaczają poprawną odpowiedź, wpisują, czyja wypowiedź została przedstawiona w zadaniu.

  • W tej części nauczyciel może zainicjować krótką rozmowę, która będzie stanowiła podsumowanie pracy z tekstem źródłowym. Może np. poprosić wybranych uczniów o wcielenie się w role wypowiadających się osób (Sabine, Emil, Jan) i przedstawienie utrudnień i udogodnień, z którymi zetknęli się jako osoby z niepełnosprawnościami podczas podróży. Nauczyciel może także zaangażować pozostałych uczniów, polecając im zadawanie im pytań dotyczących codziennych zmagań z przemieszczaniem się osób z niepełnosprawnościami.

  • Następnie nauczyciel zwraca uwagę uczniów na tytuł nagrania (Plik audio) i pyta: Wie versteht ihr den Titel? Welche Informationen erwartet ihr? Chętni uczniowie udzielają odpowiedzi na pytania.

  • Uczniowie zapoznają się z multimedium Uns schränkt nur unser Mangel an Vorstellungskraft ein (plik audio), analizują jego treść i zapoznają się ze słownictwem. W celu sprawdzenia stopnia zrozumienia treści nagrania uczniowie rozwiązują Übung 1–3 z części Plik audio. Zaznaczają prawidłowe odpowiedzi oraz informacje zgodne z tekstem, przyporządkowują zwroty o podobnym znaczeniu.

  • Następnie nauczyciel dzieli klasę na małe trzy-, czteroosobowe grupy. Uczniowie w grupach odpowiadają na pytania: 
    Welche Einstellung zum Thema Reisen im Rollstuhl hat Marike?
    Worauf legt Marike großen Wert, wenn sie nach einer Unterkunft sucht?
    Wie plant Marike die Stadtbesichtigung?
    Welche Erfahrungen hat sie beim ersten gemeinsamen Ausflug mit anderen Menschen mit beschränkter Mobilität gemacht? (Übung     4 z sekcji Plik audio). Grupy prezentują swoje odpowiedzi na forum klasy. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej dotyczącej poprawności wypowiedzi.

c) Faza podsumowująca:

  • Uczniowie potrafią wyjaśnić, z jakimi trudnościami i problemami muszą konfrontować się podczas podróży osoby z niepełnosprawnością. Ponadto uczniowie umieją udzielić porad podróżnym z niepełnosprawnościami i pogrupować wskazówki według specyficznych potrzeb. W celu podsumowania nauczyciel przygotowuje dla uczniów na kartkach zagadnienia, które były omawiane w tym e‑materiale, np. Lösungen für Menschen mit Seehbeeinträchtigung, Lösungen für Menschen mit Mobilitätseinschränkung, Lösungen für Menschen mit Epilepsie, Reisen ist für alle da, Schwierigkeiten, mit denen Menschen mit Behinderungen während ihrer Reisen konforntiert werden. Uczniowie losują zagadnienie i wypowiadają się na dany temat. Nauczyciel prosi o sformułowanie przynajmniej jednego zdania dotyczącego wylosowanego zagadnienia.

Praca domowa

Uczeń wypowiada się pisemnie na jeden z dwóch tematów: 1. Reisen ist für alle da lub 2. Die Welt verändert sich ständig und es gibt immer bessere Hilfsmittel im Bereich Reisen für Menschen mit Behinderungen (Aufgabe 8 z części Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem, zaciekawienie tematem lub odgadnięcie tematu lekcji po wysłuchaniu fragmentu nagrania;

  • w trakcie lekcji: jako inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych; transkrypcja nagrania może posłużyć jako tekst do ćwiczeń gramatycznych i utrwalenia struktur lub jako treść dyktanda (fragment);

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa; plik audio może być wykorzystany podczas lekcji dotyczącej tematu niepełnosprawności, na podstawie pliku audio uczniowie mogą przygotować mapę pojęć, według której będą opowiadać o podróżach osób z niepełnosprawnościami.

Słownik