Imię i nazwisko autora: Magdalena Filewicz

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wpływ czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozmieszczenie ludności Polski

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa III

PODSTAWA PROGRAMOWA

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

1. formułuje twierdzenia o prawidłowościach w zakresie rozmieszczenia ludności i wyjaśnia przyczyny jego zróżnicowania.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia przyczyny zróżnicowania rozmieszczenia ludności w Polsce,

• grupuje czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności na przyrodnicze i pozaprzyrodnicze,

• formułuje twierdzenia o prawidłowościach w zakresie rozmieszczenia ludności,

• wskazuje na mapie najgęściej i najsłabiej zaludnione tereny naszego kraju.

Strategie nauczania: asocjacyjna, emocjonalna

Metody i techniki nauczania: burza mózgów

Formy zajęć: indywidualne, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, rzutnik, atlas Polski, mapa ścienna Polski

Materiały pomocnicze

Dzieciuchowicz J., Struktura i typologia przestrzenna ludności Polski, [online:] czasopisma.uni.lodz.pl/space/article/view/1458/1121.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności wstępne (powitanie, sprawdzenie listy obecności, sprawdzenie ewentualnej pracy domowej).

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytania o to, czym jest gęstość zaludnienia, jaka jest liczba ludności Polski, gdzie mieszka najwięcej ludzi, a gdzie najmniej i dlaczego tak się dzieje.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel przedstawia uczniom fragment e‑materiału. W krótkiej pogadance uczniowie wskazują, jakie czynniki mają wpływ na rozmieszczenie ludności, co zachęca ludzi do osiedlania się na danym terenie, a co ich zniechęca.

• Następnie nauczyciel wyświetla film edukacyjny, z którego uczniowie uzyskują informacje na temat czynników mających wpływ na rozmieszczenie ludności Polski. Dowiadują się też, w których województwach jest największa gęstość zaludnienia, a w których najmniejsza.

• Uczniowie odpowiadają na polecenie zawarte w e‑materiale.

• Nauczyciel prosi o przeanalizowanie mapy w atlasie przedstawiającej aktualne rozmieszczenie ludności w Polsce. Znając już czynniki wpływające na zagęszczenie ludności, uczniowie zapisują na tablicy te zmienne, które ich zdaniem mogły mieć wpływ na rozmieszczenie ludności w poszczególnych regionach ze szczególnym uwzględnieniem województwa, w którym mieszkają.

• Nauczyciel prosi uczniów o odszukanie największych miast w Polsce >300 tys. zaludnienia, następnie prosi o wypisanie czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych decydujących o dużej liczbie mieszkańców.

• Nauczyciel kontroluje pracę uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel ocenia odpowiedzi uczniów dotyczące czynników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych wpływających na zaludnienie miast w Polsce.

• Podsumowanie i utrwalenie wiedzy poprzez rozwiązanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

Praca domowa

Wybierz trzy województwa Polski inne od tego, w którym mieszkasz. Określ ich gęstość zaludnienia. Napisz, czy jest ona wyższa czy niższa od średniej krajowej. Podaj przyczyny przyrodnicze i pozaprzyrodnicze, które mają na to wpływ.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film zawarty w e‑materiale pozwala na przejrzyste przekazanie tematu, systematyzuje wiedzę ucznia i wpływa na jej poszerzenie. Może być wykorzystany jako dodatkowe multimedium podczas lekcji mającej na celu powtórzenie całego działu z zakresu społeczeństwa i gospodarki Polski. Prowadzący może użyć mutimedium podczas lekcji dotyczącej struktury zatrudnienia Polaków, bezrobocia, jak również do omówienia procesów urbanizacji. Multimedium można wykorzystać również podczas omówienia działu XI. poświęconego rozwojowi przemysłu.