Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Działalność rzeźbotwórcza wód opadowych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia;

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje wody opadowe,

• zna rzeźbotwórczą działalność wód opadowych,

• rozpoznaje formy powstające w wyniku rzeźbotwórczej działalności wody opadowej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, dyskusja, praca z grafiką interaktywną

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, fragment filmu, fotografie (obrazy) przygotowane przez nauczyciela

Materiały pomocnicze

M. Klimaszewski, Geomorfologia, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o zapoznanie się ze wstępem do e‑materiału i wywołuje krótką dyskusję na temat tego, czym są wody opadowe.

• Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie zapoznają się z definicją wód opadowych w e‑materiale (Przeczytaj) – porównują je ze swoimi wypowiedziami z początku lekcji.

• Nauczyciel pokazuje fragment filmu przedstawiający padający deszcz (mogą być fotografie padających na powierzchnię ziemi kropel deszczu) – nawiązanie do rzeźbotwórczej działalności deszczu (wprowadzenie terminu ablacji deszczowej).

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie na podstawie bloku tekstowego (pracując w parach) przedyskutowali odpowiedzi na pytania: na czym polega działalność wody opadowej na stoku?, czym jest spłukiwanie, od czego zależy jego intensywność?. Następuje krótka pogadanka.

• Nauczyciel przedstawia zdjęcia wąwozów lessowych i terenów pustynnych – dyskusja prowadząca do poznania działalności wód opadowych na obszarach o różnych typach klimatów (wilgotny, suchy) oraz o różnym podłożu (budowa geologiczna, roślinność).

• Uczniowie wspólnie tworzą krótką notatkę zawierającą przykładowe formy powstałe w wyniku działalności wód opadowych w różnych strefach klimatycznych.

• Nauczyciel prosi o uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną. Pracując w parach, uczniowie dyskutują nad przygotowaniem odpowiedzi na polecenie zawarte w grafice.

• Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują ćwiczenia 1‑7 zawarte w e‑materiale.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było dla nich łatwe, trudne, ciekawe.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenie 8 zawarte w e‑materiale. Podaj źródła informacji, z których skorzystałeś.

Wymień trzy przykłady form terenu znajdujących się na terenie Polski, które powstały w wyniku erozyjnej działalności wód opadowych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji z poziomu rozszerzonego dotyczącej wpływu czynników przyrodniczych na grawitacyjne ruchy masowe (zakres rozszerzony V.6),

• Grafikę interaktywną można wykorzystać we wstępnej fazie lekcji z poziomu rozszerzonego dotyczącej związków między elementami środowiska przyrodniczego na obszarze wyżyn Polski (zakres rozszerzony XIII.4).