Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Działalność rzeźbotwórcza wód opadowych
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
PODSTAWA PROGRAMOWA
V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń:
3) charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia;
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
definiuje wody opadowe,
zna rzeźbotwórczą działalność wód opadowych,
rozpoznaje formy powstające w wyniku rzeźbotwórczej działalności wody opadowej.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, dyskusja, praca z grafiką interaktywną
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, fragment filmu, fotografie (obrazy) przygotowane przez nauczyciela
Materiały pomocnicze
M. Klimaszewski, Geomorfologia, PWN, Warszawa 1978.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi o zapoznanie się ze wstępem do e‑materiału i wywołuje krótką dyskusję na temat tego, czym są wody opadowe.
Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Uczniowie zapoznają się z definicją wód opadowych w e‑materiale (Przeczytaj) – porównują je ze swoimi wypowiedziami z początku lekcji.
Nauczyciel pokazuje fragment filmu przedstawiający padający deszcz (mogą być fotografie padających na powierzchnię ziemi kropel deszczu) – nawiązanie do rzeźbotwórczej działalności deszczu (wprowadzenie terminu ablacji deszczowej).
Nauczyciel prosi, aby uczniowie na podstawie bloku tekstowego (pracując w parach) przedyskutowali odpowiedzi na pytania: na czym polega działalność wody opadowej na stoku?, czym jest spłukiwanie, od czego zależy jego intensywność?. Następuje krótka pogadanka.
Nauczyciel przedstawia zdjęcia wąwozów lessowych i terenów pustynnych – dyskusja prowadząca do poznania działalności wód opadowych na obszarach o różnych typach klimatów (wilgotny, suchy) oraz o różnym podłożu (budowa geologiczna, roślinność).
Uczniowie wspólnie tworzą krótką notatkę zawierającą przykładowe formy powstałe w wyniku działalności wód opadowych w różnych strefach klimatycznych.
Nauczyciel prosi o uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną. Pracując w parach, uczniowie dyskutują nad przygotowaniem odpowiedzi na polecenie zawarte w grafice.
Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują ćwiczenia 1‑7 zawarte w e‑materiale.
Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było dla nich łatwe, trudne, ciekawe.
Praca domowa
Wykonaj ćwiczenie 8 zawarte w e‑materiale. Podaj źródła informacji, z których skorzystałeś.
Wymień trzy przykłady form terenu znajdujących się na terenie Polski, które powstały w wyniku erozyjnej działalności wód opadowych.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji z poziomu rozszerzonego dotyczącej wpływu czynników przyrodniczych na grawitacyjne ruchy masowe (zakres rozszerzony V.6),
Grafikę interaktywną można wykorzystać we wstępnej fazie lekcji z poziomu rozszerzonego dotyczącej związków między elementami środowiska przyrodniczego na obszarze wyżyn Polski (zakres rozszerzony XIII.4).