SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Główne regiony występowania poszczególnych typów rolnictwa na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

X. Zróżnicowanie gospodarki rolnej: typy rolnictwa i główne regiony rolnicze na świecie, rolnictwo uprzemysłowione a ekologiczne, uprawy roślin modyfikowanych genetycznie.

Uczeń:

1) charakteryzuje różne typy rolnictwa, przedstawia ich uwarunkowania oraz wyróżnia główne cechy charakterystyczne regionów rolniczych na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje okres początków gospodarki rolnej na świecie i wskazuje obszary będące kolebką rolnictwa,

• przedstawia typy rolnictwa na świecie,

• porównuje różne typy rolnictwa, między innymi pod względem przeznaczenia produkcji i wielkości nakładów, a także podaje główne regiony ich występowania,

• uzasadnia, dlaczego współcześnie charakterystycznym zjawiskiem na świecie jest współwystępowanie historycznych systemów uprawy ziemi.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, mapa myśli, odwrócona klasa

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa świata, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.

Grzebisz W., Szramka H., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 11: Rolnictwo i leśnictwo, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, wybierając jednocześnie liderów tych grup. Każdy z zespołów ma za zadanie przygotować prezentację multimedialną dotyczącą jednego z czterech typów rolnictwa (pierwotne, tradycyjne, rynkowe i uspołecznione). Nauczyciel może przeprowadzić losowanie lub pozwolić na wybór zagadnień liderom grup. Następnie prosi każdy zespół o przygotowanie krótkiej prezentacji (15 slajdów zawierających jedynie zdjęcia, każdy slajd widoczny będzie tylko przez 15 sekund). Informuje, że podczas prelekcji mogą się posiłkować notatkami. Proponuje przykładową literaturę, którą wskazano wyżej, z jednoczesnym zaznaczeniem, że uczniowie mogą korzystać także z innych źródeł informacji geograficznej, między innymi z e‑materiału i Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej.

Faza wprowadzająca

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie i przypomnienie wiadomości na temat okresu początków gospodarki rolnej na świecie i kolebki rolnictwa; w tym miejscu nauczyciel może zaprezentować na tablicy multimedialnej wstęp i część przeczytaj z e‑materiału lub zachęcić uczniów do zapoznania się z nim na swoich tabletach.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Każda z czterech wcześniej utworzonych grup prezentuje wyniki swojej pracy (15 slajdów po 15 sekund = 225 sekund). Jeżeli grupy są mało liczne, nauczyciel może poprosić o to, aby każdy członek grupy zabrał głos przynajmniej raz. Natomiast w przypadku licznych grup zaleca się, aby prelegentem był lider zespołu. Pozostali członkowie mają za zadanie udzielać odpowiedzi na ewentualne pytania (po prelekcji).

• W tym czasie pozostali uczniowie uzupełniają kartę pracy – tworzą syntetyczne, schematyczne notatki, np. w postaci mapy myśli.

• Gdy wszystkie grupy zakończą swoje wystąpienia, nauczyciel prosi wybranych uczniów o przeczytanie lub zaprezentowanie notatek, które sporządzili w karcie pracy. Zadaniem grupy odpowiedzialnej za dane zagadnienie są ewentualne uzupełnienia i korekty. Nauczyciel powinien czuwać nad poprawnym przebiegiem tego ćwiczenia i wprowadzać swoje uwagi.

• W drugiej części lekcji nauczyciel inicjuje dyskusję na temat tego, który typ rolnictwa dominuje współcześnie. Prowadzi ją w taki sposób, aby uczniowie doszli do wniosku, że istnieją różne, ukształtowane historycznie, typy rolnictwa.

• Następnie nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Chętni uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują zadania.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela oraz wyświetlenie grafiki interaktywnej.

• Prośba do uczniów o wybranie prezentacji, która im się najbardziej podobała, a także o uzasadnienie ich stanowiska.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Wskazanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale i zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu.

• Praca pisemna pt. „Główne ośrodki rolnicze świata”. Uczniowie mają za zadanie stworzenie krótkiego opisu rozwoju rolnictwa od czasów prehistorycznych do dziś na wybranym przez siebie kontynencie.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji w przypadku blended‑learning (tzw. edukacja wyprzedzająca).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Schemat interaktywny może zostać wykorzystany podczas innych zajęć poświęconych rolnictwu (zakres podstawowy: X. 1; zakres rozszerzony: X. 2).