Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Narrator i mówca. O Pamiętnikach Jana Chryzostoma Paska
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
poznaje fragmenty Pamiętników Paska zawierające sceny bitewne, scenę z życia codziennego polskiej szlachty oraz przykład mowy wygłaszanej publicznie,
ocenia znaczenie żywego, gawędziarskiego stylu Paska dla stworzenia autentycznego obrazu epoki,
określa cechy narracji pamiętnikarskiej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja;
z użyciem e‑podręcznika.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Narrator i mówca. O „Pamiętnikach” Jana Chryzostoma Paska”. Uczniowie powinni się zapoznać z treściami w sekcji „Przeczytaj”, a zainteresowane osoby przygotować prezentację na temat: „Obrazki z życia polskiego szlachcica w XVII w.” Prowadzący podpowiada uczniom, że mogą wykorzystać ilustracje do Pamiętników autorstwa Antoniego Zaleskiego, dostępne w bibliotece Polona.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel zadaje uczniom pytania:
– Jakie były okoliczności powstania Pamiętników J.Ch. Paska?
– Jaki wpływ na powstanie utworu ma biografia autora?
– Do jakiego nurtu literackiego należy utwór? Co o tym świadczy?
Uczniowie odpowiadają na podstawie informacji z bloku tekstowego.
Później uczniowie przedstawiają przygotowaną w domu prezentację „Obrazki z życia polskiego szlachcica w XVII w.” Nauczyciel ocenia dodatkową pracę uczniów.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel wyświetla film edukacyjny zamieszczony w e‑materiale. Prosi, by uczniowie w jego trakcji notowali najważniejsze informacje (polecenie 1 z tej sekcji). Później uczniowie porównują swoje notatki, ewentualnie korygują je.
Prowadzący prosi, by uczniowie przystąpili do pracy z drugi multimedium (mapa myśli) w parach. Uczniowie wykonują polecenia 1 i 2, a następnie wybrane zespoły przedstawiają propozycje odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
W podsumowaniu zajęć nauczyciel stawia problem: Adam Mickiewicz twierdził, że Pamiętników Paska nie należy traktować jako źródła wiedzy historycznej, lecz jako „romans przygodowy”. Czy zgadzacie się z tą tezą? Sformułujcie dwa argumenty.
Uczniowie, po krótkim przygotowaniu, dyskutują, wymieniając się argumentami.Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...
Praca domowa:
Wykonaj polecenie 2 i ćwiczenie 1 z sekcji „Film”.
Materiały pomocnicze:
Metodyka literatury, tom 1 i 2, Warszawa 2001.
Polonista w szkole, pod red. A. Janus‑Sitarz, Kraków 2004.
Jadwiga Rytel, „Pamiętniki” Paska na tle pamiętnikarstwa staropolskiego. Szkic z dziejów prozy narracyjnej, Wrocław - Warszawa - Kraków 1962.
Paskowe zwierciadło epoki, w: Janusz Tazbir, Spotkania z historią, Warszawa 1979.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.