SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Usługi tradycyjne i nowoczesne – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

XII. Usługi: zróżnicowanie sektora usług, rola usług komunikacyjnych, edukacyjnych, finansowych i turystycznych oraz wymiany towarowej w rozwoju społeczno‑gospodarczym, rodzaje transportu, atrakcyjność regionów turystycznych świata.

Uczeń:

1) charakteryzuje zróżnicowanie sektora usługowego, analizuje jego strukturę w Polsce i innych wybranych państwach świata;

2) przedstawia stopień zaspokojenia potrzeb na usługi podstawowe i wyspecjalizowane w państwach o różnym poziomie rozwoju gospodarczego;

3) wyjaśnia znaczenie usług komunikacyjnych (transportu i łączności), edukacyjnych, finansowych i turystycznych oraz handlowej wymiany towarowej w rozwoju społeczno‑gospodarczym świata;

4) przedstawia zalety i wady różnych rodzajów transportu oraz charakteryzuje uwarunkowania ich rozwoju w wybranych państwach świata, w tym w Polsce;

5) na podstawie zebranych informacji, danych statystycznych i map formułuje wnioski dotyczące atrakcyjności wybranych regionów turystycznych świata.

Zakres rozszerzony

XII. Rola tradycyjnych i nowoczesnych usług w rozwoju społeczno‑gospodarczym: transport, łączność, usługi edukacyjne, badawczo‑rozwojowe, finansowe i turystyczne.

Uczeń:

1) wykazuje na podstawie danych statystycznych i map tematycznych zróżnicowanie udziału poszczególnych rodzajów transportu w przewozach na świecie i w Polsce;

2) wykazuje rolę telekomunikacji w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego;

3) identyfikuje prawidłowości dotyczące przestrzennego zróżnicowania dostępności do usług edukacyjnych oraz nakładów na prace badawczo‑rozwojowe na świecie;

4) wykazuje znaczenie usług finansowych w rozwoju innych sektorów gospodarki oraz wskazuje główne centra finansowe na świecie;

5) wyróżnia rodzaje usług turystycznych oraz wyjaśnia przyczyny i skutki społeczno‑kulturowe i gospodarcze szybkiego ich rozwoju na świecie;

6) korzystając z danych statystycznych analizuje rolę usług turystycznych w rozwoju regionów świata;

7) analizuje mapę miejsc pielgrzymkowych na świecie i w Polsce oraz dostrzega wartości przestrzeni „miejsc świętych”.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje rodzaje działalności usługowych, analizuje ich strukturę w Polsce i wybranych państwach,

• omawia znaczenie wybranych usług tradycyjnych i nowoczesnych (transportu, łączności, usług edukacyjnych, prac badawczo‑rozwojowych, usług finansowych oraz turystycznych) dla poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego,

• opisuje zróżnicowanie przestrzenne rozwoju wybranych usług tradycyjnych i nowoczesnych oraz jego przyczyny,

• określa skutki rozwoju wybranych usług tradycyjnych i nowoczesnych dla ludności.

Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm

Metody nauczania: dyskusja, odwrócona klasa, praca z e‑materiałem, prezentacja

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, mapa świata, atlasy geograficzne

Materiały pomocnicze

Luchter B., Wrona J., Podstawy geografii społeczno‑ekonomicznej świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2018.

OECD Stat, SDBS Structural Business Statistics, [online], dostępny w internecie: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SSIS_BSC_ISIC4 (dostęp 30.04.2021).

Roczniki statystyczne GUS.

UNECE, Transport Statistics, [online], dostępny w internecie: https://unece.org/transport/transport‑statistics (dostęp 30.04.2021).

UNWTO, UNWTO Tourism Data Dashboard, [online], dostępny w internecie: https://www.unwto.org/unwto‑tourism‑dashboard (dostęp 30.04.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na grupy i prosi o przygotowanie prezentacji multimedialnych na temat wybranego zagadnienia realizującego cele wskazane powyżej. Uczniowie ustalają z nauczycielem: zakres tematyczny prezentacji (w zależności od ich preferencji, zainteresowań), szacunkowy czas jej trwania i źródła informacji – nauczyciel proponuje zapoznać się z e‑materiałem powtórzeniowym, innymi e‑materiałami opisującymi szczegółowo dane zagadnienia oraz literaturą (m.in. wskazaną wyżej). Nauczyciel prosi także grupy o przygotowanie quizów podsumowujących z ustalonego zakresu.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).

• Sprawdzenie zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie ostatniej lekcji.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat struktury omawianego tematu i zagadnień, które wchodzą w jego zakres. Podkreśla zagadnienia, które mogą pojawić się na pracy klasowej. W tym celu wyświetla na ekranie odpowiednie fragmenty e‑materiału.

• Następnie uczniowie przedstawiają swoje prezentacje. Po każdym wystąpieniu następuje klasowa dyskusja. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie, posiłkując się wyświetlonym na ekranie fragmentem e‑materiału, czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

• Uczniowie rozwiązują ćwiczenia interaktywne. Chętni prezentują swoje odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca

• Uczniowie grają w podsumowujące quizy przygotowane przez poszczególne grupy.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów (również tych, którzy najlepiej rozwiązali quizy), ocenia pracę w grupach, prezentacje multimedialne.

• Nauczyciel przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Stworzenie syntetycznej notatki przygotowującej do sprawdzianu z tego działu.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może posłużyć w fazie realizacyjnej oraz podsumowującej, a także po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości) i przed lekcją (strategia odwróconej klasy). Może znaleźć zastosowanie na lekcji dotyczącej wpływu turystyki na środowisko geograficzne (zakres podstawowy: XIII. 5). Uzupełniająco może zostać wykorzystana na zajęciach poświęconych atrakcyjności turystycznej Polski (zakres podstawowy: XV. 14, XV. 15).