Dla nauczyciela
Autorka: Małgorzata Krzeszowska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Przemiany aktywności społeczno‑politycznej
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.
Uczeń:
1) przedstawia idee społeczeństwa obywatelskiego i charakteryzuje jego rozwój w XX‑wiecznym państwie polskim;
11) analizuje – z wykorzystaniem danych o frekwencji wyborczej – problem absencji wyborczej; wyjaśnia przyczyny tego zjawiska; wyjaśnia, jakie czynniki wpływają na zmianę preferencji politycznych wyborców w Rzeczypospolitej Polskiej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje pojęcie społeczeństwa obywatelskiego;
omawia rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce XX i XXI w.;
ocenia stan aktywności społeczno‑politycznej w Polsce.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
metoda kuli śniegowej;
debata „za i przeciw”;
rozmowa nauczająca.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
karteczki, pisaki.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Podanie tematu i celów lekcji.
2. Uczniowie poznają definicję społeczeństwa obywatelskiego – metoda kuli śniegowej. Uczniowie w parach ustalają definicję, zapisują na karteczce, potem łączą się w czwórki i ósemki pracujące dalej nad definicją społeczeństwa obywatelskiego. Na koniec wspólnie decydują i wybierają definicję spośród zaproponowanych.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie zapoznają się z treścią lekcji. Na jej podstawie omawiają rozwój społeczeństwa obywatelskiego w Polsce w XX i XXI w., zwracając szczególną uwagę na przejawy aktywności obywatelskiej.
2. Następnie uczniowie zapoznają się z mapą myśli. Oceniają przy tym, co jest, a co nie jest przejawem społeczeństwa obywatelskiego, podają też własne propozycje aktywności do wpisania w schemat.
3. Uczniowie wykonują ćwiczenia 6, 7 i 8.
4. Następuje podział na dwie grupy. Wykorzystując zdobytą wcześniej wiedzę, uczniowie przygotowują się do debaty na temat: „Czy w Polsce istnieje społeczeństwo obywatelskie?”, przy czym jedna z grup zwraca uwagę na argumenty za istnieniem społeczeństwa obywatelskiego, a druga – przeciw istnieniu.
5. Następuje debata „za i przeciw”. Uczniowie siadają naprzeciwko siebie i dyskutują. Po zakończonej dyskusji nauczyciel pyta, czy ktoś chce zmienić grupę, i daje na to czas. Następnie wyznaczona osoba podsumowuje debatę.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie zapisują wnioski z debaty w ćwiczeniu 2 do multimedium.
2. Uczniowie wypowiadają się jednym zdaniem, co było dla nich w tej lekcji najważniejsze.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe e‑ćwiczenia.
Materiały pomocnicze:
Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, red. Janusz Czapiński, Tomasz Panek, diagnoza.com.
Wiktor Osiatyński, Rzeczpospolita obywateli, Warszawa 2004.
Elżbieta Korolczuk, Społeczeństwo obywatelskie w Polsce – kryzys czy nowe otwarcie?, Warszawa 2017.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie na podstawie mapy myśli mogą wykonać plakat obrazujący stan społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.