Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Koło, linia, punkt – Daniela Naborowskiego refleksja nad czasem
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
analizuje koncepcje czasu ukazane w wierszu Krótkość żywota Daniela Naborowskiego,
określa funkcje środków stylistycznych wykorzystanych w utworze Daniela Naborowskiego,
interpretuje egzystencjalną wymowę wiersza.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
odwrócona klasa.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Koło, linia, punkt – Daniela Naborowskiego refleksja nad czasem”. Następnie prosi, by grupa 5 osób przygotowała wstępną fazę lekcji. Dwie osoby przygotują klip lub film prezentujący, jak w czasach Naborowskiego postrzegano czas i jego upływ. Uczniowie mogą do tego wykorzystać np. barokowe obrazy z motywem zegara i innych atrybutów ukazujących przemijanie oraz oprzeć się na multimediach zamieszczonych w e‑materiale. Wybierają także odpowiedni podkład dźwiękowy/muzyczny. Trzy pozostałe osoby eksperymentują z wierszem Naborowskiego Krótkość żywota. Przygotowują jego odczytanie w bardzo wolnym i bardzo szybkim tempie, na wspak lub pomijając niektóre fragmenty. Wszystkie te zabiegi mają zwrócić uwagę na problem przedstawiony w wierszu: czas i stosunek podmiotu lirycznego do jego upływu.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Następnie prosi grupę 5 osób o przedstawienie efektów ich pracy. Podczas prezentacji na tablicy powinna powstać mapa skojarzeń, której środkowym polem jest hasło: czas w baroku. Każdy uczeń może podejść do tablicy i zapisać swoją propozycję uzupełnienia mapy.
Później nauczyciel prosi, by uczniowie wykonali w parach polecenie 1 towarzyszące „Mapie myśli”. Będzie to podsumowanie wstępnej fazy lekcji.
Faza realizacyjna:
Faza realizacyjna lekcji będzie poświęcona interpretacji wiersza Daniela Naborowskiego Krótkość żywota. Nauczyciel wyświetla i odczytuje kolejno ćwiczenie 1 oraz polecenie 2 z sekcji „Mapa myśli”. Uczniowie wspólnie ustalają i zapisują poprawne odpowiedzi.
Później, indywidualnie, wykonują polecenia zawarte w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Nauczyciel sprawdza poprawność ich odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
W rozmowie podsumowującej lekcję nauczyciel może zadać pytanie: Jakie refleksje egzystencjalne wynikają z wiersza Daniela Naborowskiego Krótkość żywota?
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...
Praca domowa:
a. Wykonaj ćw. 2 z sekcji „Mapa myśli”.
b. Przypomnij sobie inne wiersze twórców barokowych, których tematem jest upływ czasu i przemijanie ludzkiego życia. Czy ich ujęcie problemu różni się od sposobu, w jaki podejmuje go Naborowski? Swoją odpowiedź uzasadnij.
Materiały pomocnicze:
Krzysztof Mrowcewicz, Antologia poezji metafizycznej epoki baroku, Warszawa 1993.
Daniel Naborowski, Poezje, oprac. J. Dürr‑Durski, Warszawa 1961.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.