Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Marta Wróbel, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Zagospodarowanie odpadów przemysłowych i komunalnych.
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:
11) uzasadnia potrzebę zagospodarowania odpadów pochodzących z różnych opakowań.
Zakres rozszerzony
XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:
11) uzasadnia potrzebę zagospodarowania odpadów pochodzących z różnych opakowań.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
rozpoznaje i przyporządkowuje odpady, które powinny zostać poddane recyklingowi;
proponuje sposoby zagospodarowania wybranego odpadu komunalnego i przemysłowego.
Strategie nauczania:
asocjacyjna;
problemowa.
Metody i techniki nauczania:
metoda lekcji odwróconej;
dyskusja dydaktyczna;
analiza materiału źródłowego;
ćwiczenia uczniowskie;
kieszeń i szuflada;
film edukacyjny.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
rzutnik multimedialny.
Przed lekcją:
W ramach metody lekcji odwróconej – zadaniem uczniów jest zapoznanie się z treściami zawartymi w e‑materiale, w tym obejrzenie filmu edukacyjnego, dotyczącymi tematu w zakładce blok tematyczny. Uczniowie mają ułożyć pytania do treści nowego tematu.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel pyta uczniów o znajomość okolicznej infrastruktury zagospodarowywania odpadów (wysypisko śmieci, spalarnia, sortownia odpadów, PSZOK, punkty zbioru baterii/żarówek, miejsca odbioru leków itp.).
Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie: Jakie wyróżnia się rodzaje recyklingu?
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.
Faza realizacyjna:
Metoda lekcji odwróconej. Uczniowie na forum zadają sobie nawzajem pytanie, które mieli przygotować w domu do treści tematu i udzielają odpowiedzi. Pozostali uczniowie weryfikują poprawność wypowiedzi uczniów. Jeżeli pojawiają się wątpliwości, nauczyciel stanowi wsparcie i ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.
Nauczyciel dzieli zespół klasowy na pięć grup, rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Każda grupa przygotowuje plakat kampanii społecznej dotyczące wybranego tematu:
zachęcenie do redukcji ilości odpadów w gospodarstwach domowych;
zalety zastosowania odpadów jako paliw alternatywnych;
alternatywy dla składowania odpadów;
od żółtego kosza na recykling do recyklatu – znaczenie środowiskowe odzysku plastiku;
recykling niejedno ma imię – formy recyklingu i ich znaczenie.
Praca w grupach. Każda grupa ma za zadanie stworzenie plakatu kampanii społecznej skierowanej do mieszkańców miasta/gminy/powiatu wykorzystując różne dostępne źródła informacji, w tym e‑materiał. Po wyznaczonym czasie grupy prezentują swoje efekty pracy na forum (propozycje, hasła promujące i argumenty, których użyto). Pozostali uczniowie mogą komentować, udzielać informacji zwrotnej i dodawać swoje pomysły. Wspólnie wyciągają wnioski.
Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów poprzez zadawanie pytań lub nauczyciel może przygotować quiz z wykorzystaniem aplikacji Kahoot!, Quizizz lub LearningApss.org z zastosowaniem smartfonów/tabletów.
Kieszeń i szuflada. Nauczyciel rozdaje uczniom sklerotki. Prowadzący zajęcia rysuje na tablicy kieszeń, a obok niej zapisuje: Co zabieram ze sobą? Tutaj uczeń ma wpisać to, co wyniósł z zajęć, co do niego szczególnie przemówiło, co się spodobało lub co mu się przyda w przyszłości. Poniżej nauczyciel rysuje szufladę i białą plamę. Obok szuflady zapisuje: Co mi się nie przyda?, a obok białej plamy: Czego zabrakło? Poniższe rysunki uczeń wypełnia sklerotkami z zapisanymi krótkimi zdaniami, równoważnikami zdań lub kluczowymi słowami. Jest to okazja także do analizy przebiegu zajęć i szybkiej powtórki.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji..
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Film edukacyjny uczniowie mogą wykorzystać przygotowując się do zajęć lub mogą go użyć podczas lekcji powtórzeniowej. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą skorzystać z medium jako uzupełnienie luk kompetencji.
Materiały pomocnicze:
Nauczyciel zapisuje na kartkach tematy kampanii (jeśli tematy będą losowane przez grupy).
Nauczyciel przygotowuje sklerotki (samoprzylepne karteczki) do podsumowania lekcji oraz białe arkusze papieru, pisaki/kredki/kolorowe długopisy.