Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.11.6

Imię i nazwisko autora: Beata Mamica

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Mein Stimmungstief ist ernst zu nehmen/Moje wahania nastroju należy traktować poważnie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność informowania o przyczynach depresji i udzielania porad w zakresie radzenia sobie z tą chorobą.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
12) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
9) prosi o radę i udziela rady;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do odbiorcy.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wymienia przyczyny i symptomy powstawania depresji;

  • opisuje profil osoby chorej na depresję;

  • proponuje pomoc osobie zmagającej się z depresją.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata,

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • dokonuje samooceny;

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • pracuje, opierając się na autentycznych materiałach językowych;

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet, dokonywanie świadomej analizy języka obcego, np. porównywanie struktur z językiem ojczystym lub innym językiem obcym (np. angielskim), tłumaczenie słów, uogólnianie;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych słów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślamy się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w mówieniu i pisaniu poprzez np. przechodzenie na język ojczysty, szukanie pomocy u rozmówców, używanie mimiki i gestu, unikanie tematu rozmowy bądź jego zmiana, tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

  • centralizowanie procesu uczenia (utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi);

  • zadawanie pytania (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów);

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody/techniki nauczania:

  • podejście komunikacyjne;

  • podejście humanistyczne;

  • podająca: praca ze źródłem drukowanym;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne;

  • aktywizująca: metoda grup eksperckich (jigsaw), burza mózgów.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • plenum,

  • praca w grupach.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer/laptop z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • karteczki z imionami, 

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (mapa pojęć),

  • kartki z imionami,

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu, i pyta: „Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?”.

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie informacji „Czy wiesz, że…” na temat występowania stanów przygnębienia i wahań nastrojów wśród młodzieży.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat częstotliwości występowania różnych stanów emocjonalnych u młodzieży.

Jako dodatkową informację nauczyciel może zwrócić uwagę na fakt, że w okresie dorastania wahania nastrojów u młodzieży są czymś całkowicie naturalnym, jednak należy być wyczulonym na ich intensywność oraz czas trwania, ponieważ stany depresyjne łatwo zbagatelizować, co może skutkować poważniejszymi konsekwencjami zdrowotnymi, zaburzającymi życie codzienne.

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie zostają podzieleni na 4 grupy. Następnie losują karteczki, na których wypisane są imiona: Hannes, Anna, Martin, Agnes. Osoby, które wylosowały to samo imię, tworzą grupę. Uczniowie w grupach czytają tekst na temat osoby, którą wylosowali na kartce, starają się zrozumieć jego treść na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku, odpowiadają wzajemnie na pytania, wyjaśniają pojęcia. Następnie grupy zostają wymieszane w ten sposób, aby w nowych grupach znajdował się jeden z przedstawicieli wylosowanych imion. Uczniowie w grupach opowiadają o swoim bohaterze, relacjonują treść, odpowiadają na pytania.

  • Uczniowie w tych samych grupach wykonują polecenia do tekstu – określanie głównej myśli tekstu, zadania typu: dobierz oraz zdecyduj, która informacja jest poprawna.

  • Uczniowie odkrywają znaczenia nowo poznanej konstrukcji gramatycznej – czas przeszły Imperfekt.

  • Uczniowie, pracując w parach, zapoznają się z mapą pojęć, wykonują polecenia. Po uzupełnieniu mapy pojęć uczniowie przyporządkowują symptomy depresji w poszczególnych obszarach oraz uzupełniają tabelkę wskazanym słownictwem. Na podstawie tekstów słuchanych decydują, które z informacji są zawarte w wypowiedziach. Następnie konsultują i sprawdzają swoje zadania z inną parą uczniów siedzącą w pobliżu. Uczniowie udzielają sobie nawzajem informacji zwrotnej.

W przypadku realizacji powyższego materiału na zajęciach stacjonarnych wskazane jest rozbudowanie Aufgabe 6. Uczniowie pracują metodą burzy mózgów – wskazują możliwe sposoby pomocy osobom cierpiącym na depresję.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie w formie łańcuszka wypowiedzi podają przyczyny depresji i wskazują jej symptomy. Uczniowie w parach opisują profil osoby chorej na depresję i proponują jej pomoc. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

Dodatkowo uczniowie mogą sporządzić plakat informacyjny uwrażliwiający na temat występowania depresji wśród rówieśników oraz sposobów radzenia sobie z nią.

Praca domowa

W ramach realizacji pracy domowej uczniowie wykonują Aufgabe 8 – redagują wpis na forum związanym ze zdrowiem na temat symptomów depresji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy pojęć:

  • przed lekcją: powtórzenie znanego słownictwa, uczniowie w ramach metody lekcji odwróconej zapoznają się z multimedium, tworzą zestaw pytań do mapy pojęć;

  • w trakcie lekcji: odwołanie się do wiedzy posiadanej i połączenie jej z nową wiedzą (konekcjonizm), uczniowie umieszczają przygotowane pytania w „skrzynce pytań”, nauczyciel dzieli uczniów na grupy, uczniowie rywalizują pomiędzy sobą, losując pytania i udzielając na nie odpowiedzi;

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu, uczniowie przygotowują pytania do wywiadu z psychologiem na temat depresji wśród młodych ludzi. Następnie wyszukują w Internecie dane i statystyki na temat depresji wśród młodzieży. 

Wykaz źródeł:

  1. www.gesundheitsinformation.de.

Słownik