Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Rewolucja czy ewolucja? Zmiany demograficzne i agrarne w Europie w XVIII i XIX wieku

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XXIV. Europa w dobie oświecenia. Uczeń:
1) charakteryzuje postęp techniczny i przemiany kapitalistyczne w Europie Zachodniej;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśni, na czym polegała rewolucja przemysłowa w XIX w.

  • opisze, w jaki sposób rewolucja ta zmieniła życie codzienne Europejczyków.

  • omawia wpływ industrializacji na wzrost liczby ludności w XIX wieku.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm;

  • lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rewolucja czy ewolucja? Zmiany demograficzne i agrarne w Europie w XVIII i XIX wieku”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film + Sprawdź się” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

  1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć oraz krótkie omówienie planowanego ich przebiegu.

  2. Prowadzący poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Określą w ten sposób wspólnie kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem i filmami, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i w czasie dyskusji wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

  2. Praca z multimedium („Symulacja + Audiobook”). Wybrana osoba czyta polecenie nr 1: „Zapoznaj się z audiobookiem oraz symulacją interaktywną. Wyjaśnij, jakie zmiany w strukturze społecznej spowodowało przejście demograficzne”. Po zapoznaniu się z materiałem uczniowie dzielą się na grupy do cztereh osób i opracowują odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia je. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenia nr 2 (wskazują kontynent, na którym procentowo doszło do największego przyrostu ludności, oraz ten, gdzie procentowy przyrost był najmniejszy, a także wyjaśniają przyczynę tego faktu) oraz polecenie 3 (uzasadniają tezę o korelacji poziomu przyrostu naturalnego z wysokością płacy).

  3. Nauczyciel przypomina, że uczniowie przed lekcją zapoznali się z filmami z sekcji „Film + Sprawdź się”. Zadaje im pytania: Dlaczego liczba ludności zatrudnionej w rolnictwie systematycznie spadała przez cały XIX wiek? Jaki wpływ na to miała modernizacja rolnictwa? Który z wynalazków waszym zdaniem najbardziej przyczynił się do rozwoju nowoczesnego rolnictwa? Dlaczego w Europie Środkowej i Wschodniej przemiany w rolnictwie zaszły później niż w Europie Zachodniej? Uczniowie przedstawiają propozycje swoich odpowiedzi wraz z argumentacją, krótko dyskutują.

  4. Na koniec prowadzący może zaprosić uczniów dodyskusji na temat tego, czy możemy mówić o rewolucji czy raczej ewolucji odnośnie zmian gospodarczych i społecznych w XVIII i XIX w. w Europie.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat: „Rewolucja czy ewolucja? Zmiany demograficzne i agrarne w Europie w XVIII i XIX wieku”.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

  2. Wykonaj polecenia nr 2 i 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

A. Chwalba, Historia powszechna XIX wieku, Warszawa 2008.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011‑2019.

Wskazówki metodyczne:

  • Informacje z sekcji „Symulacja + Audiobook” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.