Autor: Tomasz Malinowski

Temat: Roman Dmowski – z dziejów polskiej myśli narodowej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

9) przedstawia założenia ideowe ruchów narodowych, regionalnych i separatystycznych oraz myśli propaństwowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje poglądy Romana Dmowskiego;

• ocenia poglądy Romana Dmowskiego w kontekście współczesnych ruchów narodowych;

• analizuje założenia ideowe ruchów narodowych oraz myśli propaństwowej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• śniegowa kula;

• metoda jigsaw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wybrana osoba odczytuje temat lekcji: „Roman Dmowski – z dziejów polskiej myśli narodowej”, na forum klasy formułowane są cele zajęć.

2. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują wyjaśnienie pojęcia naród. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa wersja wyjaśnienia. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycję na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Zespół klasowy wspólnie analizuje widżet interaktywny w sekcji „Przeczytaj”: „Początki kształtowania się poglądów narodowych Romana Dmowskiego”. Uczniowie dyskutują na temat tego, co miało lub mogło mieć wpływ na ukształtowanie się poglądów R. Dmowskiego.

2. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do czterech. Następnie łączą się w zespoły wg przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje fragment materiału z sekcji „Przeczytaj” – poglądy R. Dmowskiego w kwestiach istotnych dla odrodzenia państwowości polskiej:

• jedynki – sposób rozumienia narodu i struktura narodowa Polski;

• dwójki – koncepcja patriotyzmu i interes narodowy a interesy klasowe;

• trójki – stosunek do państw zaborczych i problem granic odradzającego się państwa polskiego;

• czwórki – Żydzi a Polska i Polacy oraz narodowy wymiar katolicyzmu.

  Uczniowie mogą wykorzystać też źródła internetowe do opracowania zagadnień. Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Następnie chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

3. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Audiobook”. Uczniowie zapoznają się z treścią materiału, a potem w parach wykonują ćwiczenie 1.

4. Następnie pary przygotowują argumenty do dyskusji dotyczącej oceny działalności Romana Dmowskiego. Zespół klasowy dyskutuje, a następnie wybrane osoby przedstawiają wnioski.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 5–8. Nauczyciel nadzoruje poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z klasą.

Faza podsumowująca:

1. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Wybrana/chętna osoba ponownie odczytuje temat lekcji, następnie podsumowuje zajęcia, wskazując, czego się dowiedziała.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne, których nie rozwiązali na zajęciach.

Materiały pomocnicze

• Roman Dmowski, Myśli nowoczesnego Polaka, Wrocław 1994.

• Roman Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa, Warszawa 1988.

• Roman Dmowski o ustroju politycznym państwa, oprac. Krzysztof Kawalec, Warszawa 1996

• Roman Wapiński, Roman Dmowski, Lublin 1988.

• Bohdan Cywiński, Rodowody Niepokornych, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.