Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.4.5

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Ausgebrannt? – Das Burnout‑Syndrom/Wypalony? – Syndrom wypalenia

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność wypowiadania się na temat syndromu wypalenia.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, praca dorywcza, wybór zawodu, poszukiwanie pracy, warunki pracy i zatrudnienia);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
9) prosi o radę i udziela rady;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • opisuje, czym jest syndrom wypalenia;

  • wymienia sygnały ostrzegawcze wypalenia;

  • proponuje, jak reagować na podobny problem.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • sam decyduje, jak rozwiązać problem i udzielić wyjaśnień;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

  • ćwiczenie (dźwięki, wymowa, pisownia, tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie zdań ze sobą, powtarzanie za nagraniem);

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • dokonywanie świadomej analizy języka obcego: porównywanie struktur z językiem ojczystym lub innym językiem obcym, na przykład z językiem angielskim, tłumaczenie wyrazów, uogólnianie;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej, np. robienie streszczeń i notatek, zaznaczanie, podkreślanie, zakreślanie kolorem;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – na podstawie niektórych znanych wyrazów, zwrotów w języku polskim bądź języku obcym domyślanie się znaczenia całej treści w języku niemieckim).

Metody i formy pracy:

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, wyjaśnienie;

  • aktywizująca: odgrywanie scenek (wcielanie się w inną postać), gry dydaktyczne, „skrzynka pytań”, metoda LdL, dyskusja dydaktyczna (burza mózgów);

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca grupowa,

  • plenum,

  • praca w parach.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium: prezentacja multimedialna,

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu. Zwraca także ich uwagę na tekst wprowadzający „Czy wiesz, że…” i pyta uczniów: Czy domyślacie się, co będzie tematem dzisiejszej lekcji? Następnie prosi ich o wymianę własnych doświadczeń, informacji na temat wypalenia w życiu zawodowym jak i osobistym.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie tekstu Ein persönlicher Bericht: Ich bin ausgebrannt und depressiv z części Przeczytaj oraz wykonanie Übung 1. Następnie nauczyciel omawia ćwiczenie na forum klasy. 

  • Uczniowie czytają tekst jeszcze raz. Każda para uczniów przygotowuje dla innej pary zestaw 6 pytań do tekstu. Zadaniem uczniów jest udzielenie pisemnych odpowiedzi na zadane pytania. Po wykonaniu zadania listy z pytaniami „wracają” do autorów, którzy sprawdzają poprawność udzielenia odpowiedzi. W razie wątpliwości uczniowie konsultują się z nauczycielem.

  • Uczniowie w parach określają, które informacje są zgodne z treścią tekstu (Übung 2 w części Przeczytaj) oraz przyporządkowują niemieckim wyrazom odpowiednie wyrazy w języku polskim w Übung 3. W razie wątpliwości uczniowie konsultują się z nauczycielem.

  • Następnie uczniowie kolejno opowiadają o postaci w tekście, wymieniają sygnały ostrzegawcze wypalenia, które zauważyła Julia. Każdy uczeń stara się do wypowiedzi poprzedniego ucznia dodać nową informację. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej, podsumowując wszystkie wypowiedzi.

  • Uczniowie pracują metodą LdL. Wyznaczeni uczniowie mają przygotowane fragmenty prezentacji, które po kolei przedstawiają na forum klasy, wyjaśniając nieznane kluczowe zwroty i pojęcia. Przygotowują pytania lub quiz do niej. Quiz można przeprowadzić również w wersji online.

  • Następnie uczniowie w grupach analizują prezentację oraz sprawdzają stopień zrozumienia jej treści, wykonując Übung 1‑3 w części Prezentacja multimedialna. Uczniowie określają, które informacje są zgodne z treścią prezentacji, porządkują informacje, dopasowując je do poszczególnych kategorii. W razie wątpliwości uczniowie konsultują się z nauczycielem.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie kolejno opowiadają o syndromie wypalenia i chronicznego zmęczenia, nazywają jego symptomy. W tej części lekcji nauczyciel może wykorzystać Aufgabe 7 w części Sprawdź się. Nauczyciel dzieli klasę na grupy i prosi, aby każda grupa na podstawie zdjęcia z Aufgabe 7 przygotowała opis danej osoby i jej prawdopodobnej sytuacji oraz wskazówki, co ta osoba powinna zrobić, by rozwiązać problem chronicznego zmęczenia lub wypalenia. Przedstawiciele każdej grupy prezentują opis na forum klasy.

  • Na zakończenie lekcji w ramach podsumowania nauczyciel może także zorganizować metodę aktywizującą – „skrzynkę pytań”. Nauczyciel umieszcza w pudełku kartki z pytaniami dotyczącymi omawianego tematu. Uczniowie podchodzą i losują karteczki, a następnie udzielają odpowiedzi. Metodę można wzbogacić o element rywalizacji – klasę podzielić na 2‑3 grupy, które będą otrzymywały punkty za poprawnie udzielone odpowiedzi.

Praca domowa

W ramach pracy domowej uczeń przygotowuje ulotkę informacyjną na temat wypalenia/przemęczenia. Ma ona zawierać streszczenie najistotniejszych informacji na ten temat.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania prezentacji multimedialnej

  • Przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem. Uczniowie przygotowują fiszki na podstawie listy wyrazów występujących w prezentacji, przekazanej im przez nauczyciela. Przed lekcją uczniowie przy pomocy fiszek powtarzają słownictwo.

  • W trakcie lekcji: Na podstawie treści prezentacji uczniowie przygotowują w parach wywiad z psychologiem na temat wypalenia lub przemęczenia, skutków oraz możlwiości przeciwdziałania. Uczniowie wykorzystują zwroty oraz informacje zawarte w prezentacji. Dialogi prezentują na forum klasy.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z zakresu wypalenia. Uczniowie w formie notatki wizualnej tworzą poradnik, jak reagować na objawy przemęczenia.

Słownik