SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Adaptacje roślin do życia w różnych środowiskach

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I

PODSTAWA PROGRAMOWA

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1) Poznawanie terminologii geograficznej.

3) Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych oraz ich uwarunkowań i konsekwencji.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3) Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

4) Formułowanie twierdzeń o  podstawowych prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska geograficznego.

III. Kształtowanie postaw.

1) Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.

2) Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej.

Treści nauczania

VI. Pedosfera i biosfera: procesy glebotwórcze, typy gleb, strefowość i piętrowość gleb oraz roślinności.

Uczeń: 4) wyjaśnia zależności między klimatem, występowaniem typów gleb i formacji roślinnych w układzie strefowym.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• poznaje formy adaptacji roślin do zróżnicowanych warunków środowiska,

• wyróżnia na podstawie specyficznych czynników środowiskowych formy ekologiczne roślin,

• określa modyfikacje organów roślin będące wynikiem adaptacji do warunków środowiska,

• identyfikuje związki przyczynowo skutkowe między cechami środowiska a budową roślin i ich funkcjami życiowymi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning/flipped classroom, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

• Podbielkowski Z., Podbielkowska M., Przystosowania roślin do środowiska, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.

• Zboińska M., Przystosowania roślin do środowiska w praktyce – propozycja zajęć, „Edukacja Biologiczna I Środowiskowa” 2/2017, [dostęp online] http://ebis.ibe.edu.pl/numery/2017‑2/ebis‑2017‑2-11.pdf

PRZEBIEG LEKCJI

Uczniowie przed lekcją w warunkach domowych zapoznają się ze wstępem i blokiem tekstowym e‑materiału.

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie w temat lekcji: omówienie/przypomnienie pojęcia grup ekologicznych i różnych sposobów adaptacji do życia w różnych środowiskach – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.

• Zgłaszanie przez uczniów niezrozumiałych (nieznanych) terminów użytych w tekście e‑materiału – wyjaśnianie z udziałem wszystkich uczniów (nauczyciel uzupełnia treści).

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest interpretacja związków przyczynowo‑skutkowych zachodzących między układem czynników środowiskowych a występowaniem określonych mechanizmów adaptacyjnych u roślin.

• Prezentacja uczniom grafiki interaktywnej z e‑materiału w celu określenia zróżnicowanych sposobów adaptacji do warunków środowiska; podczas prezentacji charakterystycznych cech budowy poszczególnych grup roślin uczniowie określają warunki środowiska, do których adaptacja występuje; nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, uzupełnia informacje, zadaje pytania naprowadzające.

• Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów mająca charakter kompleksowego podsumowania informacji. Uczniowie określają ogólne prawidłowości adaptacji roślin do warunków środowiska – nadmiaru i niedoboru wody, światła, cech gleby oraz wskazują charakterystyczne cechy budowy roślin świadczące o ich adaptacji do warunków środowiska.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału (ćwiczenia 6‑8 mogą wymagać pomocy nauczyciela).

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Praca pisemna: omówienie form adaptacji roślin do warunków środowiska wybranego (wskazanego przez nauczyciela) regionu fizycznogeograficznego.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna oraz pozostałe grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących cech charakterystycznych roślinności świata. Znajdą one także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego biosfery.