Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Co to są funkcje stanu?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych z zastosowaniem metody naukowej;

6) stosuje poprawną terminologię.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• określa parametry intensywne i ekstensywne;

• definiuje funkcje stanu;

• wyjaśnia, dlaczego energia wewnętrzna, entalpia i entropia to funkcje stanu.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje przykładowe pytania: Co to jest układ? Jakie parametry go opisują? Co to są funkcje stanu?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów w odniesieniu do pytania: jakie są funkcje stanu?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej film samouczek na temat funkcji stanu. Uczniowie mogą robić sobie notatki w zeszytach do wykorzystania w pracy grupowej. Na podsumowanie filmu, nauczyciel może zadać uczniom kilka pytań celem zebrania nowych wiadomości.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy zadaniowe, rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Zadaniem każdej grupy jest opisanie jednego przykładu funkcji termodynamicznej (energii wewnętrznej, entalpii albo entropii) wraz z wyjaśnieniem dowodzącym, że są to funkcje stanu. Nauczyciel wspiera uczniów, wyjaśnia ewentualnie niezrozumiałe kwestie. Po wyznaczonym czasie, liderzy grup prezentują efekty pracy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.

3. Uczniowie wykonują ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Przykładowe pytanie skierowane do uczniów: Jakie znasz parametry opisujące układ? Jakie funkcje zaliczysz do funkcji stanu? Co to jest zmienna ekstensywna i parametr intensywny? Jakie parametry zaliczamy do parametrów ekstensywnych?

2. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Czego dziś się nauczyłem/łam...

• Co było dla mnie łatwe...

• Co sprawiało mi trudności...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Multimedium może być wykorzystane przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji oraz przez uczniów nieobecnych na lekcji w celu uzupełnienia swoich luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie znasz parametry opisujące układ?

• Jakie funkcje zaliczysz do funkcji stanu?

• Co to jest zmienna ekstensywna i parametr intensywny?

• Jakie parametry zaliczamy do parametrów ekstensywnych?

2. Arkusze papier A3, mazaki, glutaki.