Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Aprioryzm i aposterioryzm

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśnia różnice między aprioryzmem a aposterioryzmem;

• wymienia i krótko charakteryzuje stanowiska w sporze między aprioryzmem a aposterioryzmem;

• wskazuje rolę Immanuela Kanta w sporze między aprioryzmem a aposterioryzmem;

• formułuje przykłady sądów a priori i a posteriori.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Aprioryzm i aposterioryzm”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i wykonanie ćwiczenia numer 3 w zakładce „Sprawdź się”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu, sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem i wykonali zadane ćwiczenie. Jeśli odpowiedzi uczniów bardzo się różnią lub ćwiczenie okazało się trudne, nauczyciel omawia je na forum. Dyskusja.

3. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Skąd wiemy, że wiemy?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i wynotowanie najważniejszych informacji. Następnie chętni uczniowie odczytują swoje notatki. Nauczyciel komentuje je i w razie potrzeby wyjaśnia kwestie, które szczególnie sprawiły uczniom trudność.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Grafika interaktywna”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się z grafiką, która prezentuje cztery główne stanowiska w sporze między aprioryzmem i aposterioryzmem. Zdecyduj, do którego stanowiska należy Kantowska koncepcja sądów syntetycznych a priori. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub rzutniku ćwiczenia nr 1 i 2. Uczniowie rozwiązują je indywidualnie. Po wyznaczonym czasie prezentują rezultaty swojej pracy na forum klasowym. Nauczyciel koryguje ewentualne błędne rozwiązania.

4. Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć ćwiczenie nr 4. Uczniowie tym razem pracują w grupach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów i prosi wybrane osoby o uzasadnienie swojej odpowiedzi.

5. Następne ćwiczenia nr 5 i 6 są rozwiązywane wspólnie przez cały zespół klasowy. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy uczniów i komentuje jej wyniki.

6. Ostatnią partię ćwiczeń (nr 7 i 8) uczniowie wykonują indywidualnie. Po skończonej pracy kolejno odczytują swoje odpowiedzi do obu zadań. Nauczyciel zachęca pozostałą część klasy do komentowania prezentowanych rozwiązań.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

2. Uczniowie, na podstawie wiedzy zdobytej przed lekcją oraz podczas lekcji, układają trzy zadania quizowe związane z tematem zajęć, które następnie dają do rozwiązania wybranej osobie z klasy. W ten sposób utrwalają zdobytą wiedzę i umiejętności.

Praca domowa:

1. W ramach pracy domowej uczniowie wykonują polecenie 2 w zakładce „Grafika interaktywna”: Zabierz głos w sporze między aprioryzmem i aposterioryzmem. Opowiedz się za jednym z czterech opisanych na grafice stanowisk, a następnie uzasadnij swój wybór przez wypunktowanie argumentów za tym właśnie stanowiskiem

Materiały pomocnicze:

• Grzybowski J. i inni, Sposób na filozofię. Kluczowe zagadnienia z dydaktyki przedmiotowej, Warszawa 2016.

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa 2005.

• Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Grafika interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.