SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Struktura narodowościowa ludności świata

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

9) charakteryzuje strukturę narodowościową ludności świata i Polski oraz zróżnicowanie etniczne w wybranych regionach świata.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wskazuje na mapie świata główne obszary koncentracji ludności,

• wyjaśnia, jaka jest istota narodu,

• analizuje strukturę narodowościową na terenie Polski.

Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, mapa myśli, metody operatywne (praca z mapą, grafiką interaktywną i blokiem tekstowym e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca grupowa, praca zbiorowa na forum klasy

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlasy geograficzne, mapa fizyczna świata, mapa polityczna świata

Materiały pomocnicze

Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003.

Jagielski A., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne.

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – inicjuje dyskusję na temat czynników wpływających na rozmieszczenie ludności na Ziemi.

• Uczniowie, pracując w parach i korzystając z tekstu e‑materiału, wskazują w atlasie główne obszary koncentracji ludności na poszczególnych kontynentach.

• Wybrani uczniowie wskazują te obszary na mapie fizycznej świata.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Wprowadzenie terminów: państwo, naród, świadomość narodowa – wykorzystanie tekstu e‑materiału.

• Omówienie czynników wyróżniających naród.

• Wspólne określenie znaczenia terminów: kraj homogeniczny i kraj wielonarodowy.

• Korzystając z tekstu e‑materiału, uczniowie podają przykłady krajów homogenicznych i wielonarodowych, a następnie wskazują je na mapie politycznej świata i podają przyczyny takiej struktury.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy.

• Każda z nich na podstawie zawartości e‑materiału i innych dostępnych źródeł opracowuje mapę myśli do tematu: Struktura narodowościowa Polski (w tym: rozmieszczenie różnych mniejszości narodowych w Polsce).

• Omówienie poszczególnych map myśli.

• Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat: czy lepiej jest mieszkać w kraju homogenicznym czy w wielonarodowym? (w dyskusji warto wykorzystać przykłady np. USA czy Szwajcarii lub Japonii.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia (nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich).

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami: oceniają co było dla nich podczas lekcji trudne, ciekawe, gdzie mogą zastosować zdobytą na lekcji wiedzę.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, wyjaśnij przyczyny wielonarodowościowego charakteru wybranego kraju w Europie.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać w trakcie lekcji dotyczącej kręgów kulturowych świata (zakres podstawowy: VIII. 11). Zawarta w e‑materiale grafika interaktywna może być wykorzystana do samodzielnego pogłębiania wiedzy przez ucznia.