Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Konfucjanizm
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
definiuje podstawowe pojęcia konfucjanizmu;
analizuje konfucjańskie rozumienie społeczeństwa i rodziny.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
audiobook;
prezentacja multimedialna;
drama.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Uczniowie mają za zadanie przygotować krótki komiks ilustrujący najważniejsze wydarzenia z biografii Konfucjusza.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel, po zalogowaniu na platformie, wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika temat lekcji. Nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”, omawia zaprezentowane cele. Uczniowie ustalają kryteria sukcesu.
Prezentacja efektów pracy w domu. Uczniowie wspólnie z nauczycielem ustalają, które momenty w życiu Konfucjusza były przełomowe dla rozwoju jego filozofii.
Faza realizacyjna:
Drama. Nauczyciel prosi klasę, aby podzieliła się na czteroosobowe zespoły. Informuje uczniów, że będą pracować metodą dramy i wyjaśnia jej zasady:
a. Przedstawia temat: Tian, etyka, etykieta, rodzina i rytuał – rozmowy z Konfucjuszem. Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie krótkiego reportażu lub fragmentu programu informacyjnego.
b. Przedstawia technikę dramy: Wyjaśnia, że uczniowie wcielą się w różne role. Członkowie każdego zespołu zdecydują, jaką chcą przyjąć rolę (np. dziennikarza‑komentatora w studiu telewizyjnym, dziennikarza przeprowadzającego wywiad, osoby, z którą będzie przeprowadzany wywiad) – może ich być dwoje.
c. Nauczyciel przekazuje instrukcje dotyczące sposobu wykonania zadań – każda z osób odgrywających rolę ma określone zadania (np. komentator w studiu odpowiada za rzetelną i merytoryczną informację, dziennikarz przeprowadzający wywiad za przygotowanie interesujących pytań, osoba, z którą przeprowadzany jest wywiad, w jak największym stopniu powinna wczuć się w swoją rolę itp),
d. Następnie każda grupa odgrywa swoją scenkę na forum klasy.
Nauczyciel informuje, ile czasu grupy mają na przygotowanie dramy i jak długo mogą trwać scenki. Uczniowie wraz z nauczycielem oglądają przygotowane przez grupy prezentacje. Po zakończeniu prezentacji uczniowie dzielą się wrażeniami, dyskutują, oceniają kolegów. Nauczyciel również podsumowuje występy uczniów.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Uczniowie w tych samych grupach opracowują propozycje odpowiedzi do poleceń:
– Kto za życia ojca baczy na wolę [czy] jego, a po śmierci postępuje wedle jego wzoru i przez trzy lata w sposobie postępowania [tao] niczego nie odmieni, ten może być nazwany nabożnym [hiao] synem. Jak rozumiesz te słowa Konfucjusza? Czy oznaczają one, że należy być bezwzględnie wiernym tradycji?
– Wysłuchaj audiobooka. Czy konfucjańskie ideały są zbieżne z poglądami niektórych europejskich filozofów? Jeśli tak, to których – uzasadnij swoją odpowiedź.
Przedstawiciel wskazanej grupy prezentuje propozycję rozwiązania zadania, a pozostali uczniowie komentują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie rozwiązując ćwiczenia 1–2. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?
Praca domowa:
Uczniowie wykonują polecenia 1 i 2 zawarte w sekcji „Prezentacja multimedialna”. Przygotowują uzasadnienia swoich odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
Wójcik A. I., Konfucjusz, Kraków 1995.
Walczak P., Metody aktywizujące w nauczaniu filozofii, w: „Analiza i egzystencja” 10 (2009).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.