Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Postmodernizm w sztuce i literaturze
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Wskażesz cechy postmodernistyczne w dziełach pop‑artu.
Opiszesz cechy architektury postmodernistycznej.
Wyjaśnisz, czym jest literatura postmodernistyczna.
Wskażesz na przykładzie dowolnych dzieł, czym jest homogenizacja kultury.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
Jacek Kaczmarski Postmodernizm
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie siadają w kręgu lub w ławkach ustawionych w formie podkowy – w sposób, który pozwoli na swobodną komunikację między nimi w czasie dyskusji.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.
Nauczyciel włącza piosenkę Jacka Kaczmarskiego Postmodernizm. Po wysłuchaniu prosi uczniów o podanie skojarzeń z pojęciem postmodernizmu.
Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.
Nauczyciel prosi chętną osobę o głośne odczytanie cech sztuki i literatury postmodernistycznej (schemat na końcu sekcji „Przeczytaj”).
Faza realizacyjna:
Zasadnicza część zajęć odbywa się w formie dyskusji. Nauczyciel zadaje pytania, komentuje odpowiedzi uczniów oraz włącza się do rozmowy. Celem wymiany zdań jest zrozumienie zjawiska postmodernizmu w literaturze i sztuce. Dobór pytań dostosowywany jest do dynamiki dyskusji. Mogą wśród nich znaleźć się następujące:
• Czy słowa wypowiedziane przez Terencjusza okazały się prorocze?
• Jakie są granice czasowe postmodernizmu?
• Jakie są cechy wspólne charakterystyczne dla sztuki postmodernistycznej?
• Czy Cezary Wąs i Andrzej Szahaj identycznie postrzegają postmodernizm?
• Czym różni się postmodernizm w sztuce i literaturze?
• Jak można zdefiniować realizm magiczny?Po zakończeniu pracy nauczyciel włącza film – wywiad z dr. Piotrem Marciszukiem z sekcji „Film edukacyjny”. Uczniowie po obejrzeniu materiału wykonują w parach polecenie 1 i 2 z tej sekcji.
Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie istoty myśli postmodernistycznej (na podstawie piosenki Jacka Kaczmarskiego oraz już omówionych materiałów z sekcji „Przeczytaj” i „Film edukacyjny”) jako podsumowanie rozważań.
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.
Praca domowa:
Wypisz po 5 przykładów tekstów i dzieł sztuki postmodernistycznej. Opisz jeden z ikonicznych tekstów kultury.
Materiały pomocnicze:
Maciej Świerkocki, Postmodernizm: paradygmat nowej kultury, Łódź 1997.
Andrzej Szahaj, Co to jest postmodernizm?, „Ethos” 1996, nr 33–34, s. 63–78.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.