Autor: Katarzyna Lewandowska

Temat: Postmodernizm w sztuce i literaturze

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Wskażesz cechy postmodernistyczne w dziełach pop‑artu.

• Opiszesz cechy architektury postmodernistycznej.

• Wyjaśnisz, czym jest literatura postmodernistyczna.

• Wskażesz na przykładzie dowolnych dzieł, czym jest homogenizacja kultury.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• Jacek Kaczmarski Postmodernizm

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie siadają w kręgu lub w ławkach ustawionych w formie podkowy – w sposób, który pozwoli na swobodną komunikację między nimi w czasie dyskusji.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, formułuje cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel włącza piosenkę Jacka Kaczmarskiego Postmodernizm. Po wysłuchaniu prosi uczniów o podanie skojarzeń z pojęciem postmodernizmu.

3. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.

4. Nauczyciel prosi chętną osobę o głośne odczytanie cech sztuki i literatury postmodernistycznej (schemat na końcu sekcji „Przeczytaj”).

Faza realizacyjna:

1. Zasadnicza część zajęć odbywa się w formie dyskusji. Nauczyciel zadaje pytania, komentuje odpowiedzi uczniów oraz włącza się do rozmowy. Celem wymiany zdań jest zrozumienie zjawiska postmodernizmu w literaturze i sztuce. Dobór pytań dostosowywany jest do dynamiki dyskusji. Mogą wśród nich znaleźć się następujące:
   • Czy słowa wypowiedziane przez Terencjusza okazały się prorocze?
   • Jakie są granice czasowe postmodernizmu?
   • Jakie są cechy wspólne charakterystyczne dla sztuki postmodernistycznej?
   • Czy Cezary Wąs i Andrzej Szahaj identycznie postrzegają postmodernizm?
   • Czym różni się postmodernizm w sztuce i literaturze?
   • Jak można zdefiniować realizm magiczny?

2. Po zakończeniu pracy nauczyciel włącza film – wywiad z dr. Piotrem Marciszukiem z sekcji „Film edukacyjny”. Uczniowie po obejrzeniu materiału wykonują w parach polecenie 1 i 2 z tej sekcji.

3. Nauczyciel prosi uczniów o przedstawienie istoty myśli postmodernistycznej (na podstawie piosenki Jacka Kaczmarskiego oraz już omówionych materiałów z sekcji „Przeczytaj” i „Film edukacyjny”) jako podsumowanie rozważań.

4. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

2. Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.

Praca domowa:

1. Wypisz po 5 przykładów tekstów i dzieł sztuki postmodernistycznej. Opisz jeden z ikonicznych tekstów kultury.

Materiały pomocnicze:

• Maciej Świerkocki, Postmodernizm: paradygmat nowej kultury, Łódź 1997.

• Andrzej Szahaj, Co to jest postmodernizm?, „Ethos” 1996, nr 33–34, s. 63–78.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.