Autor: Anna Juwan

Przedmiot: Biologia

Temat: Przepływ krwi przez naczynia krwionośne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
V. Budowa i fizjologia człowieka.
4. Wymiana gazowa i krążenie. Uczeń:
9) wykazuje związek między budową i funkcją naczyń krwionośnych;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Funkcjonowanie zwierząt.
2. Porównanie poszczególnych czynności życiowych zwierząt, z uwzględnieniem struktur odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie.
3) Wymiana gazowa i krążenie. Uczeń:
n) wykazuje związek między budową i funkcją naczyń krwionośnych,

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Opiszesz mechanizmy regulacji przepływu krwi w układzie krwionośnym.

  • Wykażesz związek między budową naczynia a tempem przepływu krwi.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • symulacja;

  • analiza grafiki interaktywnej;

  • mapa pojęć;

  • gra dydaktyczna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wraz z uczniami formułuje cele lekcji i ustala kryteria sukcesu.

  2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi o przypomnienie, czym różnią się tętnice od żył i jakie cechy budowy są dla nich wspólne.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Nauczyciel wyświetla symulację interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by wypisali dwie cechy anatomiczne naczyń krwionośnych, które mogą wpływać na szybkość przepływu krwi (polecenie nr 1), i porównali swoje odpowiedzi z osobą z pary. Następnie uczniowie w parach wskazują, w którym z wymienionych naczyń ciśnienie krwi jest najniższe, a w którym najwyższe (polecenie nr 2), i konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą

  2. Praca z drugim multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując indywidualnie, wskazali, jaką funkcję spełnia struktura numer 2 zaznaczona na ilustracji – zastawki (polecenie nr 1), a następnie by wyjaśnili, w jaki sposób mięśnie uczestniczą w przepływie krwi (polecenie nr 2). Chętne/wybrane osoby przedstawiają swoje odpowiedzi.

  3. Mapa pojęć. Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy pojęć na temat mechanizmów regulacji przepływu krwi w układzie krwionośnym w oparciu o treści z sekcji „Przeczytaj”.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie na podstawie e‑materiału układają pytania do quizu dla innych par. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską parę.

  2. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

  1. Wyobraź sobie, że masz okazję przeprowadzić wywiad z naukowcem – specjalistą w dziedzinie, której dotyczy e‑materiał. Sformułuj pytania, które chcesz mu zadać.

Materiały pomocnicze:

  • Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

  • „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

  • Multimedium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.